Beweging, die een omvorming in de menschelijke voeding nastreeft, waarbij het hoofdbeginsel luidt: geen dieren te dooden omwille van de voeding. Men leeft dan van brood, vruchten, aardappels, peulvruchten en bladgroenten. Moeilijk is het hierbij de eiwitvoeding op peil te houden, hoewel Hindhede heeft aangetoond, dat weinig eiwit voor den mensch voldoende kan zijn. Vooral volwassenen, die veel spierarbeid verrichten (sportlui), kunnen met weinig eiwit in hun voeding volstaan.
Argumenten, door de vegetariërs opgegeven:
a) Ethische
Het dooden van dieren brengt psychische verlaging en moreele ontaarding met zich mee; de levensrechten van het dier zijn dezelfde als die van den mensch (religieus beginsel). Negatief argument: de beschaafde mensch kan alleen gekookt en toebereid, d.i. van zijn natuurlijk uiterlijk ontdaan, vleesch eten.
b) Wetenschappelijke
De menschapen, die verwant zouden zijn aan onze voorouders, leven van fruit, noten en graan. Het tandstelsel stempelt den mensch tot vegetariër. Vleesch bevat dierlijke afbraakproducten, als urinezuurvormende substanties, die voor onze lichamelijke gezondheid en geestelijken welstand schadelijk zijn. Vleesch brengt bovendien ziekten over. Weiland, omgeploegd tot bouwland, levert meer voedingswaarde aan aardappelen, vruchten en graan, dan daarvóór aan vleesch.
c) Practische (economisch argument): vegetariërs zijn geestelijk evenwichtiger en hebben lichamelijk een grooter uithoudingsvermogen dan niet-vegetariërs.
Beoordeeling der argumenten Dierlijk eiwit is voor den mensch volwaardiger en bevat in ruimer mate dan plantaardig voedsel het voor den mensch onmisbare B2-vitamine. Bovendien geeft plantaardige voeding eerder een te kort aan het in vet oplosbare A-vitamine.
a) De ethische argumenten gaan niet op: ook veel plantaardig voedsel kan alleen gekookt en toebereid genuttigd worden. Wat betreft de levensrechten van het dier steunt de Katholieke leer op Gen. 1.26-29: Heerscht over de visschen der zee, de vogelen des hemels en alle dieren.
b) De wetenschappelijke argumenten verdienen dezen naam niet. Allereerst is dier- en plantenleven biologisch niet zoo scherp te scheiden als de vegetariërs dit willen. Verder nuttigen apen, behalve genoemd plantaardig voedsel, ook insecten, wormen, eieren en klein gevogelte. Bovendien zou het argument bewijzen, dat, indien wij werkelijk van vegetarische herkomst waren, het vleescheten den mensch in zijn geestelijke evolutie niet geschaad zou hebben. De bouw van onze tanden, maag, darm en blinden darm stempelen ons tot ➝ omnivoren. Parasitaire ziekten worden even zeer door plantaardige als door dierlijke voedingsmiddelen overgebracht. Linzen, havermout, boonen, asperges, thee en koffie bevatten dezelfde urinezuurvormende bestanddeelen als vleesch. Wat de voedingswaarde betreft moet men niet alleen op de calorische, maar ook op de effectieve voedingswaarde letten,
c) Ook aan de practische argumenten kan men geen volle instemming geven. De Chineesche onderzoeker Woe Woe (onder Chineezen zijn door armoede en overbevolking veel vegetariërs) komt tot andere resultaten dan sportuitslagen en doelbewuste proefnemingen (Hindhede) zouden doen vermoeden.
Ontstaan Het vegetarisme is reeds oud. Brahma en Boeddha, later ook Pythagoras, predikten reeds onthouding van vleesch. Als reactie op overdadige vleeschvoeding na verbetering van arbeidersomstandigheden, ontstond te Manchester in 1847 de eerste Vegetarian Society. Vandaar kwam de beweging ook naar Ned. over, waar de Ned. Vegetariërsbond de belangen van aanhangers behartigt.
In tegenstelling met Nederland treft men in het buitenland wel vegetariërs onder Katholieken aan (Ude).
Een bijzondere vorm van v. is het lactoovo-vegetarisme, nl. die vorm, waarbij het gebruik van eieren, melk en melkproducten, voortbrengselen dus van het levende dier, wordt toegestaan.
Lit.: M. Hindhede, Gesundheit durch richtige und einfache Ernahrung (Duitscho uitg. d. Lothar Meyer, 1935). Botman.