Men kent verschillende soorten ziekten die typhus genoemd worden:
a) vlektyphus (typhus exanthematicus) of kortweg typhus. Dit is een zeer gevaarlijke infectieziekte, die overgebracht wordt door de kleerluis. De oorzaak van deze ziekte is nog niet met volkomen zekerheid bekend. Waarschijnlijk spelen rickettsia, een bepaald type zeer kleine microörganismen, erbij een rol. De vlektyphus is in onze streken uitermate zeldzaam; er gaan soms verschillende jaren voorbij zonder dat er gevallen van gezien worden. De patiënten zijn zéér ziek, hebben hooge koortsen en krijgen roode vlekjes op het bovenste gedeelte van den romp. De diagnose kan bevestigd worden door de agglutinatiereactie van Weil-Felix, waarbij bepaalde soorten proteus-bacillen door het serum der patiënten geagglutineerd worden.
b) Typhus recurrens is een ziekte, veroorzaakt door een spirochaet: Borrelia obermeyeri. Ook deze ziekte wordt door insecten, vooral luizen, overgebracht. Het kenmerkende van deze vrij onschuldige ziekte zijn de perioden van koorts, die met koude rillingen beginnen, enkele dagen duren en afgewisseld worden door perioden zonder koorts en met volkomen welbevinden. In het algemeen komen er zonder behandeling 2 à 4 van dergelijke koortsperioden. De ziekte wordt met succes behandeld met een of ander salvarsanpreparaat.
c) Febris typhoidea, typhus abdominalis, of buiktyphus is de „typhus”, die in onze streken het meest bekend is. Deze ziekte wordt veroorzaakt door den typhusbacil, in 1880 ontdekt door Eberth (zie afbeelding IX in kolom 541/542 in deel III). De infectie geschiedt meestal door het drinken van besmet water of besmette melk, terwijl ook groenten wel als overbrengers bekend zijn. De incubatieperiode bedraagt 2 à 3 weken. Daarna begint de ziekte zeer langzaam met onwelbevinden, hoofdpijn, matheid en geringe koorts. In den loop der volgende dagen worden de verschijnselen erger en de koorts hooger. Na 5 à 8 dagen is de ziekte volledig ontwikkeld en de koorts voortdurend 39 à 40° C. De patiënten zijn wat suf, soms is er diarrhee, de pols is, de temperatuur in aanmerking genomen, vrij laag; er is hevige hoofdpijn en een lichte bronchitis. De ziekte blijft 2 a 3 weken op het hoogtepunt; daarna verdwijnen de ziekteverschijnselen en de koorts geleidelijk weer in den loop van 5 à 8 dagen.
Bij deze ziekte ontstaan er in het onderste gedeelte van den dunnen darm zweren en een enkele maal geven deze tot ernstige bloedingen en ook wel tot perforatie aanleiding. Andere complicaties, die bij deze ziekte op kunnen treden, zijn o.a. longontstekingen, hersenvliesontstekingen, beenmergontsteking, enz.
In verband met de darmzweren krijgen de zieken vrij streng dieet en aangezien ze toch al niet veel eten en de koorts zeer afmattend is, vermageren deze patiënten sterk.
Een causale behandeling bestaat er op het oogenblik voor deze ziekte niet.
De diagnose wordt bevestigd door het aantoonen der bacillen in het bloed of door de agglutinatiereactie van Widal, waarbij typhusbacillen door het serum der zieken tot samenklontering worden gebracht.