(disputatie, godsdienstgesprek). Hieronder kan men laten vallen de uiteenzetting van een bepaald godsdienstig onderwerp tusschen gelijkgezinden met een of meer gefingeerde tegenstanders, om deze waarheid van alle zijden te belichten. Van groot nut voor de wetenschap en de apologie. Vooral in zwang sinds de scholastiek op scholen en vergaderingen.
Een moderne vorm is de zgn. praatavond. Maar bij voorkeur wordt de naam toegepast op de disputen tusschen Katholieken en andersdenkenden of tusschen andersdenkenden van verschillende richting onderling. Het is in opzet een vredelievende poging om tot hereeniging te komen, maar practisch bijna altijd zonder resultaat of eerder nadeelig, omdat de kloof meestal verdiept wordt. Het kerkelijk recht eischt voor openbare t. tusschen Katholieken en niet-Katholieken daarom de uitdrukkelijke toestemming van den H.
Stoel of in dringende gevallen die van den bisschop van het diocees (Can. 1325, § 3). Vooral in gebruik sinds de Reformatie, maar daarvóór toch ook niet onbekend, o.a. te Carthago tusschen Augustinus en de Donatisten (411).De voornaamste t. zijn die van Leipzig tusschen Eek, Karlstadt en Luther (1519); van Marburg tusschen Luther en Zwinglianen (1529); van Hagenau, voortgezet te Worms en daarna op den Rijksdag van Regensburg (1540-’41), van Regensburg (1646; zie ➝ Pigge): de laatste twee tusschen Katholieken en Lutheranen; van Poissv tusschen Katholieken en Hugenoten (1561); van Genève tusschen den Calvinist La Faye en den H. Franciscus van Sales (1596); van Mecheien tusschen Katholieken en Anglicanen (met particulier karakter, 1921-’25). Wachters.