is in Nederland geregeld in art. 10 vlg. der Grondwet. Bij het overlijden van koningin Wilhelmina kan de kroon slechts overgaan op prinses Juliana en haar nakomelingen. Mocht prinses Juliana geen nakomelingen nalaten, dan zijn er sinds de Grondwetswijziging van 1922 geen wettelijke opvolgers meer. Wanneer het vooruitzicht bestaat, dat dit geval zich zal voordoen, kan een opvolger bij de wet worden aangewezen.
Indien er bij het overlijden van den koning geen wettelijke opvolger bestaat, moeten de Staten-Generaal binnen 4 maanden na het overlijden door den Raad van State in dubbelen getale bijeengeroepen worden om een koning te benoemen. In plaats daarvan zal men ook door Grondwetswijziging verandering in den regeeringsvorm kunnen tot stand brengen.Gedurende de minderjarigheid van den koning, die eindigt bij het bereiken van den leeftijd van 18 jaar, staat hij onder voogdij en wordt het koninklijk gezag waargenomen door een regent, benoemd bij de wet.
Troonsafstand heeft ten opzichte van de troonsopvolging dezelfde gevolgen als overlijden. Kinderen, na den afstand geboren, zijn van de opvolging uitgesloten.
Lit.: A. A. H. Struycken, Ons Koningschap, Verz. Werken (I, blz. 1).
Struycken.
In België gaat de kroon bij erfopvolging over op de nakomelingschap van Leopold Joris Christiaan Frederik van Saksen-Coburg, in rechte linie, van man op man, volgens recht van eerstgeboorte en met uitsluiting van de vrouwen. Bij ontstentenis van dergelijke nakomelingen kan de koning zijn opvolger benoemen, mits de Kamers daarmede instemmen; geschiedt zulks niet, dan is de troon onbezet (art. 60-61). In dit laatste geval voorzien de Kamers in het bezetten van den troon (art. 85).
Na ’s konings overlijden en tot de eedaflegging van zijn opvolger wordt ’s konings grondwettelijke macht uitgeoefend door de in rade vereenigde ministers (art. 79). Is de opvolger minderjarig, dan komen beide Kamers in vereenigde vergadering bijeen, ten einde in het regentschap en in de voogdij te voorzien (art. 81). De koning is meerderjarig, als zijn achttiende jaar vervuld is (art. 80). Zie voor troonsafstand het art. ➝ Afstand van den troon.
V. Dievoet.