(genees k.), door bacteriën geproduceerde vergiftige stoffen van onbekende structuur, die, wanneer ze in het lichaam worden gebracht, na eenigen tijd daar het ontstaan van stoffen (antitoxinen) teweegbrengen, die de vergiften onwerkzaam maken. Ze zijn zeer gevoelig voor warmte en worden ook door verschillende andere voor hen schadelijke invloeden vernietigd. Een groot deel der symptomen bij infectieziekten en ontstekingen berust op de werking der t. Deze werking houdt op, wanneer het lichaam zooveel antitoxinen heeft gevormd, dat deze in staat zijn alle door de bacteriën gevormde t. te binden of onwerkzaam te maken.
Behalve de door de bacteriën afgescheiden t. (die men ook wel ectotoxinen of exotoxinen noemt) bestaan er nog andere bacteriegiften, die in het bacterielichaam opgesloten zijn en daaruit pas vrij komen, wanneer na den dood der bacterie het bacterielichaam oplost. Deze soort t. heeten endotoxinen en hebben eenigszins andere eigenschappen, roepen bijv. niet altijd een specifieke antitoxine in het dierlichaam op.Sommige bacterietoxines zijn al in uitermate kleine hoeveelheid werkzaam en soms doodelijk, zoo is bijv. ¼ mg tetanustoxine voor een volwassen man al doodelijk.
Bekende toxine-vormers zijn bijv. de diphtheriebacil, sommige streptococcen, sommige dysenterie-bacillen, de tetanusbacil, enz. Bij andere microörganismen is de toxine-vorming niet zoo duidelijk of zoo gemakkelijk aantoonbaar.
Zie ook → Toxoïden.
Wyers.