Volgens den Evangelist Lucas (2.42-52) ging Jesus als knaap van 12 jaar met Maria en Joseph naar het Paaschfeest te Jerusalem; na afloop van het feest bleef Jesus buiten weten zijner ouders in den tempel achter en preekte voor de schriftgeleerden; daar vonden Maria en Joseph Hem na drie dagen terug.
Vóór de 11e eeuw is de voorstelling van de prediking in den tempel of de terugvinding zeldzaam (Cambridge-Evangeliarium; hs. 9 428 Kon. Bibl. Brussel); in de 11e (S. Angelo in Formis) en 12e eeuw (mozaïek te Monreale, bronzen deuren te Verona) komt de voorstelling meer naar voren; vooral bekend is de T. door Giotto (Arenakapel, Padua), Pinturicchio (Spello), Luini (deze plaatst Jesus op een preekstoel), Riemenschneider, Dürer; in de Nederlanden in getijdenboeken vóór de 16e eeuw, daarna op schilderijen (Orley, Joos van Cleef en J. v. Coninxlo).
Lit.: K. Künstle, Ikonogr. der christl. Kunst (I, 373-375); K. Smits, Iconogr. van de Ned. Primitieven (1933, 69). p. Gerlachus.