Hefwerktuig (ook voor het uitoefenen van trekkrachten), gewoonlijk bestaande uit twee katrollen verbonden door touw of staaldraad (➝ Katrol). Op schepen gebruikt men t. met één vaste katrol van twee schijven en één losse katrol van één schrijf, d.i. een talie; het bijbehoorende touw heet dan taliereep. Bij t. voor zware lasten gebruikt men ijzeren katrollen met aan de bovenste katrol een kracht-reduceerende overbrenging; het hijschen geschiedt dan met staaldraad of ketting, terwijl de kracht uitgeoefend wordt aan den zgn. haalketting. Bijv.: de Westontakel, waarbij de haalketting loopt over een groote schijf, aangebracht op de as van de kleine schijf in de bovenste katrol; de krachtreductie is evenredig met het verschil in diameter der beide schijven; de wormtakel, waarbij de haalkettingschijf, doormiddel van een wormas, werkt op de katrolschijf; de electrische t., waarbij in de bovenste vaste katrol, behalve een worm- en tandradoverbrenging, bovendien een electromotor is ingebouwd; deze is vanaf den beganen grond door middel van trekdraden te bedienen.
P. Bongaerts.