(techn.) dienen ter voorkoming van de slijtage en de warmteontwikkeling bij het droog over elkaar wrijven van machinedeelen. De geringste wrijvingsverliezen en slijtage treden op bij zuivere vloeistofwrijving, als het s. een ononderbroken laag vormt tusschen de wrijvende deelen.
Gemengde wrijving treedt op, als de smeermiddellaag niet genoeg draagkracht bezit, dus bij kleinen toevoer van s., bij hooge drukken en kleine snelheden tusschen de bewegende deelen. Droge wrijving, die noodlottige gevolgen heeft, ontstaat bij afwezigheid van het s.; zij treedt ook als grensgeval op bij aanloop of vlak voor den stilstand van bewegende machinedeelen.S. zijn mengsels van koolwaterstoffen, eventueel met bijmengselen, bijv. graphiet. Voor de beoordeeling van s. zijn van belang: het soortelijk gewicht (mineraalolie 0,89 0,96; steenkoolteerolie 1,1), het vlampunt, als het s. bij hooge temp. gebruikt wordt, stolpunt, druppelpunt van vetten, de viscositeit of taaiheid; chemisch onderzoekt men op verontreinigingen, aschgehalte, zuurgetal, verteringsgetal, verzeepingsgetal. Met oliebeproevingsmachines en uit bedrijfsproeven vormt men zich een oordeel over de resultaten van een bepaald s. in de practijk.
Opgave over het gebruik van bepaalde s. voor elk speciaal doel van den werktuigbouw vindt men in de vakliteratuur en prospectussen der oliemaatschappijen.
Lit.: tijdschrift „Die Schmiertechnik”. Zie ook → Olie; Aardolie.
Stekelenburg.