Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 14-10-2019

Secessieoorlog

betekenis & definitie

(War of Secession) is de naam speciaal voor den N. Amer. burgeroorlog, die van 1861 tot 1865 tusschen Noord en Zuid in de Ver.

Staten werd gevoerd en die wegens den aard van het geschil vaak ook Slavenoorlog wordt genoemd. Eigenlijk was deze krijg slechts de scherpste uiting van de sedert lang bestaande tegenstelling tusschen de Zuidel. en Noordel.

Staten in de Unie. De Zuidel. waren meestal uit Sp. en Fr. koloniën ontstaan; het voornaamste middel van bestaan was de plantagebouw als grootbedrijf; de leiding berustte bij een aristocratie van grondbezitters nog behept met bijna feodale opvatting nopens eigendom en macht; gezien de econ. inrichting vreesde men de buitenlandsche concurrentie niet en was men den vrijhandelsopvattingen toegedaan; in politiek opzicht stelde men federale decentralisatie en gewestelijke zelfstandigheid boven een sterk centraal beheer.

In de Noordel. Staten bestond de bevolking daarentegen hoofdzakelijk uit Engelsche, Iersche Duitsche en Skandinavische elementen; men leefde er vooral van industrie en handel; het klein- en middenbedrijf was er overheerschend; hooge beschermende tolrechten werden verlangd; men streefde naar bestuurseenheid, souvereiniteit der Unie en een wijdstrekkende bondsregeering.

Doch geen andere kwestie werd zoo fel omstreden als het voortbestaan van de slavernij: in het Zuiden beschouwde men het als een noodzakelijkheid negerslaven als werkkrachten op de plantages te gebruiken; in het Noorden, waar overigens minder slaven werden gebezigd, zag men niet ongaarne die plaag afgeschaft. Het → Missouri-compromis (1820) en de → Kansas-Nebraska-bill (1854) hadden geen bevrediging geschonken.

De propaganda tot afschaffing van de slavernij nam in het Noorden fel toe (Uncle Tom’s cabin), terwijl de Zuiderlingen gewag maakten van hun recht om zich uit de Unie terug te trekken (Eng.: secede), in geval deze maatregel werd doorgevoerd.Toen in 1860 Abraham → Lincoln, een man uit het Westen en een tegenstander der slavernij, tot president der Republiek was gekozen, werd dit het sein tot den burgeroorlog. Virginia, Noord- en Zuid-Carolina, Georgië, Florida, Alabama, Tennessee, Mississippi, Louisiana, Arkansas en Texas maakten gebruik van hun zgn. right of secession; zij vormden de zgn. Confederated States of America, verkozen Richmond als hoofdstad en Jefferson → Davis als president. Het Noorden onder Lincoln maakte zich op om den status quo te handhaven; voorjaar 1861 werden de vijandelijkheden geopend. Aanvankelijk, nl. tot Juli 1863, oogstten de Secessionisten de meeste successen. Zij beschikten over de meeste arsenalen, hadden de meeste officieren en bezaten in Robert → Lee een uitnemend veldheer (overwinning bij Bull-Run, 1861, en in den Zevendagenslag bij Richmond, 1862).

Doch intusschen riep Lincoln nieuwe troepen op en versterkte de oorlogsvloot ten einde de havens van het Zuiden te blokkeeren. Admiraal Farragut nam New Orleans in (1862) en sloot den handel van het Zuiden met Europa af (→ Alabama-kwestie). Toen Lee bij Gettysburg op het Potomac -front beslissend verslagen en tot den aftocht genoopt werd (1863), keerde de krijgskans. De Noordelijke generaal Ulysses → Grant zegevierde bij Bicksburg in het Mississippi-gebied; hij werd tot opperbevelhebber van alle strijdkrachten in het Noorden benoemd (Maart 1864) en verdrong Lee tot bij Petersburg en Richmond. Generaal William T. → Sherman zette een beroemden opmarsch in vanuit Tennessee over Georgië naar den Atlantischen Oceaan en maakte zich meester van de havenstad Charleston (1865). → Sheridan kwam in het Westen opdagen: de Zuidelijken waren omsingeld. Zij gaven Petersburg en Richmond over (3 April 1865); Lee met het hoofdleger capituleerde bij Appomatox Court House en hun laatste generaal, Joseph E. → Johnston, bij Durham in Noord-Carolina.

Deze oorlog overtrof alle voorgaande door de uitgestrektheid van de strijdfronten. het aantal aangevoerde manschappen, de hooge onkosten en de zware verliezen (ca. 360 000 dooden bij de Noordelijken; ca. 260 000 bij hun tegenstanders). Hij eindigde met de versterking der Unie in haar voormaligen vorm.

Lit.: Eggleston, Hist. of the Confederate War (2 dln. 1910): Blythe, A hist. of the Civil War in the U.S. (1914) ; W. G. Shotwell, The Civil War in America ( 2 dln. 1923); R. Sauliol, Une autre guerre des nations : La guerre de Sécession (1929) : D. L. Dumond, The secession movement, 1860-1861 (1931). Lousse.

< >