Ziekte van spieren, zenuwen of gewrichten. Naam is afkomstig van Gr. rheuma (= stroom), dus een in het lichaam rondwarende ziekte, met als voornaamste symptomen zwellingen, stofwisselingsstoornis en pijn.
De naam rheuma wordt ook toegepast op vele aandoeningen, waar men geen andere oorzaak voor weet dan kouvatten.Een groot deel van de rheumatische ziekten wordt opgevat als van ontstekingachtigen oorsprong; ook worden zij wel gerekend tot, of in verband gebracht met allergische ziekten. Een groote beteekenis komt toe aan het begrip der focale infectie, d.i. besmetting vanuit ontstekingshaarden in het lichaam zelf: bijv. het adenoïd weefsel in mond en keel, etterhaardjes rondom de tanden enz. Bij recidiveerende r. vermag soms het verwijderen van dgl. haarden verbetering te brengen. In Amerika was een algemeene kruistocht tegen adenoïd weefsel en tandcaries hiervan het gevolg.
De acute gewrichtsrheumatiek eischt een snel ingestelde en goed doorgevoerde behandeling, wegens het gevaar van chronisch worden en van blijvende beschadiging van de gewrichten, het hart of andere organen. Tegen de chronische vormen is naast de medicamenteuze therapie de physische therapie met succes werkzaam. In Ned. wordt in de laatste jaren de r.-bestrijding krachtig ter hand genomen, o.a. door het oprichten van consultatie-bureau’s, oprichting van een afdeeling van de Ligue intern. contre le Rheumatisme, enz. De prophylaxis ervan bestaat uit het vermijden van vocht, het zoeken naar betere en hygiënischer woning, beroepsverandering, enz.
Mom.