(census), een in vroeger tijd gebruikelijke overeenkomst, waarbij men zich, tegen betaling van een som gelds ineens, het recht kocht om jaarlijks uit het inkomen van een anderen persoon een bepaald percentage te ontvangen. Wanneer dit inkomen zijn oorsprong vond in een reëele rentebron (vaste goederen), viel de overeenkomst (census realis) zeker niet onder het kerkelijk → renteverbod.
Kwam het inkomen voort uit de persoonlijke bekwaamheid van den renteverkooper, dan verschilde de overeenkomst (census personalis) in wezen niet van een zuiver leencontract en had dus de bedongen rente geheel het karakter van geldrente.Borret.