Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 20-03-2019

Proces van birkeland en eyde

betekenis & definitie

Proces van birkeland en eyde - Volgens dit proces wordt de stikstof van de lucht omgezet in stikstofverbindingen en wel in eerste instantie in stikstofoxyde. Het beginsel berust hierop, dat lucht tot een zeer hooge temperatuur wordt verhit, door deze te blazen door een electrischen vlamboog.

Bij een temperatuur van ongeveer 3 500° verbindt zich de zuurstof voor een klein deel met de stikstof tot stikstofoxyde (NO). Deze vorming heeft voor ongeveer 5% plaats. Bij een zeer snelle afkoeling (en juist de snelheid, waarmede wordt afgekoeld, is hoogst belangrijk) blijft van het gevormde NO nog ongeveer 1,5 à 2 vol.% over. Deze eerste afkoeling geschiedt tot nagenoeg 1 000°.

Daarna mag langzamer worden gekoeld, omdat het gevaar voor een tweede ontleding van het NO nu voorbij is. Bij de verdere afkoeling verbindt zich het NO nogmaals met zuurstof tot NO2. Het NO2 een bruin gekleurd gas, wordt ten slotte in water gebracht, waarbij ook nog weer zuurstof wordt toegevoegd. Het salpeterzuur, dat ten slotte wordt verkregen volgens de reactie: 2NO2 + O + H2O = 2 HNO3, heeft een sterkte van 50%.

De gassen, die toch nog aan de absorptie met water ontsnappen, worden nog grootendeels met kalk vastgelegd. Hetgeen nu nog overblijft, wordt door ventilatoren in de buitenlucht weggeblazen.

B. en E. verkregen hun eerste resultaten in 1905. Zij bouwden de eerste proeffabrieken te Anderlökken bij Christiania en bij Arendahl. Te Notodden werd een grootbedrijf ingericht met de kracht van den waterval van Rjukan (➝ Birkeland-oven).

< >