(pontificaliën),
1° De liturgische en kerkrechtelijke bedieningen, die ofwel alleen een bisschop verrichten kan, ofwel op een wijze worden verricht gelijk het, rechtens, alleen aan een bisschop toekomt. Zij bevinden zich alle vermeld en beschreven in het Pontificale (Romanum) en het → Caeremoniale episcoporum.
2° Vsch. → insignes, voorwerpen, handelingen en formules, die bij bovengenoemde bedieningen gebezigd worden. Deze zijn te onderscheiden in p. in strikten zin (volgens den C.I.C. can. 337 §2): mijter en staf; en andere (onder welke men zelfs eenige quasi-p. rangschikken kan). De voornaamste dezer laatste zijn: ring, bisschopskruis; mozetta, mantelletta, cappa magna, pallium; liturg, schoenen, kousen en handschoenen; dalmaticel, tunicel, gremiale; troon, faldistorium, blaker, een 7e altaarkaars, een presbyter-assistens e.a. Ook de begroetingsformule Pax vobis, pontificale zegen, enz. Louwerse.