(geol.), een vorm van →contactmetamorphose, waarbij stoftoevoer door gassen uit het magma een groote beteekenis heeft. Vooral boor en fluoor worden op deze wijze toegevoerd, ook tin en wolfram.
Pneumatolytische mineralen zijn dan ook veelal boor- en fluoorhoudend: topaas, toermalijn, verder tin- en wolfram-ertsen. Jong.