Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 29-10-2019

Pitt

betekenis & definitie

1° William, graaf van Chatham, Eng. staatsman, „the great Commoner”; vader van 2°. *15 Nov. 1708 te Westminster, ♱ 11 Mei 1778 te Hayes (begraven in Westminster-abdij). In het Lagerhuis leidde P. de Whig-oppositie tegen Walpole en tegen de politiek van George II en George III, die de belangen van Engeland dienstbaar wilden maken aan Hannover. Hij voerde met energie den Zevenjarigen oorlog tegen Fr. en bezorgde Eng. daardoor het koloniaal en maritiem overwicht.

2° William, Eng. staatsman en redenaar, de groote tegenstander van Napoleon, 2e zoon van 1°.*28 Mei 1759 te Hayes, ♱ 23 Jan. 1806 te Pultney (begrav. in WestMinster-abdij). In 1783 bracht hij het Hoogerhuis tot verwerping van de India Bill van Fox, die nu door P. als leidend minister werd opgevolgd.

Om de vinnige oppositie van Fox te verzwakken, ontbond Pitt het Lagerhuis en kreeg bij de verkiezingen een meerderheid, die hem een onbestreden leiderschap bezorgde. P. toonde zich administrator en financier in den geest van de opkomende liberale economie; steun de Wilberforce in zijn streven naar slaven-emancipatie en sloot met Pruisen en de Ned. Staten-Generaal de Acte van Garantie tot handhaving van het Ned. stadhouderschap. P. was fel anti-Fransch, doch zoo lang de Revolutie Fr. verzwakte, bleef hij neutraal.

Toen Fr. tot macht kwam en Antwerpen bezette, werd en bleef P. de drijvende kracht in de coalitie oorlogen, al bracht de langdurige oorlogstoestand óver Eng. een financieele en economische crisis (de bank staakte haar betalingen). Om de dreigende samen werking tusschen Ieren en Franschen te voorkomen) vereenigde P. door de Union Act (1800) hèt Iersche Parlement met dat van Eng., onder belofte van emancipatie van de Kath. Toen George III zich hiertegen verzette en daardoor een van P.’s idealen: pacificatie van Ierland, onmogelijk maakte, nam hij ontslag. Bij het uitbreken van den nieuwen oorlog tegen Fr. (1804) werd P., hoewel ziekelijk, weer minister, maar stierf ruim een jaar later.

Lit. : von Ruville, W. P. (3 dln.) ; Holland Rosé, P. and the great war.

V. Claassen.

< >