Pietro aretino - Italiaansch tooneelschrijver, satiricus en briefschrijver; * 20 April 1492 te Arezzo, ✝ 21 Oct. 1556 te Venetië. Dank zij zijn geniale talenten werd A., hoewel zoon van een schoenlapper en maar gebrekkig opgevoed, het type van den polygraaf. Leefde te Rome en later te Venetië te midden van de eerbewijzen en de rijkdommen, verworven met zijn pen, die hij, zedelijk ontaarde, naar eisch van de verschillende, door hem gediende belangen, gebruikte om den eene naar den mond te praten en den andere te bekladden.
Met dezelfde schaamteloosheid schreef hij werken, doordrenkt met de meest krasse obsceniteit, en Levens van Heiligen of andere godvruchtige boeken. Zijn vijanden bedreigden bestendig zijn leven, terwijl zijn bewonderaars hem den titel van „il divino” schonken.
Werken: Ragionamenti of Dialoghi, drastische schildering van het bederf der hoogere Italiaansche standen (3 dln. 1535-’38); Orazia, een tragedie in verzen (1546), zijn rijpste werk en misschien wel het beste treurspel van het Cinquecento (uit sommige oogpunten beter dan Corneille’s Horace); vijf comedies in proza; Brieven (6 dln.), die het genre der Latijnsche Epistolae in de Italiaansche literatuur schitterend vertegenwoordigen.
Lit.: Carlo Bertani, Pietro Aretino e le sue opere (1901); E. Hutton, Aretino (Londen 1922). Ulrix