Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 29-10-2019

Pendule

betekenis & definitie

Staand pronkklokje, waarvan het radermechaniek door een veer bewogen en door een slinger geregeld wordt. De p. ontstonden in de 17e e. naar aanleiding van de onderzoekingen van Chr. Huygens over de slingerbeweging. Kunsthistorisch kenden de p. hun hoogsten bloei tijdens de tweede helft der 18e e. en begin 19e eeuw.

In den Lodewijk-XVI-stijl is zij gewoonlijk in marmer uitgevoerd met bronzen beslagwerk; radermechaniek en slinger blijven meestal zichtbaar. Uit den Empirestijl zijn vooral de verguld koperen p. bekend om hun groote verscheidenheid in vorm en hun verzorgde technische uitvoering; zij bestaan uit een voetstuk met prachtig geciseleerde basreliëfs en een vrijstaande figuur of groep; op geheel ondergeschikte wijze maakt het eigenlijke uurwerk deel uit van dit sierstuk. Na den Empire-stijl bekommerde men zich meer om technische verbetering van het mechaniek dan om artistieke vormgeving. Zie → Uurwerk.

V. Herck.

< >