of plantenslaap. Vele plantendeelen, vooral bladeren en bloemdeelen, nemen ’s nachts een anderen stand in dan overdag.
Bij vsch. bloemen, bijv. klaverzuring, krommen zich de bloemblaadjes ’s avonds zoo, dat de bloem zich sluit, terwijl zij zich ’s morgens naar buiten krommen. Tegenover zulke bloemen, de zgn. dagbloeiers, staan de nachtbloeiers, waarvan de bloemen overdag gesloten en ’s nachts geopend zijn, bijv. teunisbloem, tabak, anjer en de koningin der nacht (Cereus grandiflorus).
Dergelijke nyctinastische of slaapbewegingen, die uitgevoerd worden bij den overgang van dag en nacht, komen ook voor bij de bladeren van sommige planten. Vgl. verder → Nastie.Vele nyctinastische bewegingen worden veroorzaakt door de afwisseling van licht en donker of van hooge en lage temperatuur bij den overgang van dag en nacht. Vsch. plantendeelen echter kunnen ook onafhankelijk van licht- en temperatuurprikkels nyctinastische bewegingen uitvoeren, bijv. Mimosa, Canavallia, Phaseolus. Worden zulke planten in constant licht of donker geplaatst, dan kunnen de bewegingen nog geruimen tijd voortgaan. Welke dan wel hier de uitwendige factoren zijn, die de bewegingen te voorschijn roepen, is nog onbekend. Sommige onderzoekers denken hierbij aan de veranderingen in het electrisch geleidingsvermogen van de lucht bij den overgang van dag en nacht.
Andere onderzoekers vermoeden, dat men in deze gevallen te maken heeft met autonome bewegingen, die ook onafhankelijk van uitwendige prikkels verloopen. Vanzelfsprekend hebben de slaapbewegingen der planten niets te maken met den slaap van dieren en mogen zij in geen geval als een vermoeienisverschijnsel beschouwd worden. Melsen.