1° (Geneesk.) Misvormingen kunnen aangeboren of verworven zijn. De aangeboren m. berusten op een stoornis in de ontwikkeling van het bevruchte ei of op een laesie veroorzaakt door zgn. Amnionstrengen.
Dit zijn banden en strengen, die wel eens in den vruchtzak worden gevonden en daar dwars doorheen loopen. Het kan nu gebeuren, dat ze op een of andere wijze om een der ledematen van het vruchtje gewonden raken en het afsnoeren, waardoor er soms een soort amputatie optreedt. Ook kunnen door vergroeiingen van de vrucht met den vruchtzak wel eens m. ontstaan.
De aangeboren m. door stoornissen in de ontwikkeling der vrucht zijn uitermate veelsoortig en in hun oorzaak of oorsprong onbekend. Ze ontstaan hetzij doordat een deel der vrucht niet verder groeit, hetzij doordat er een onvolledig sluiten van spleetvormige openingen plaats heeft (meestal in de mediaanlijn gelegen), welke normaliter gesloten worden (op dgl. wijze ontstaan bijv. hazenlip en rhachischisis = gespleten wervelkolom enz.), terwijl een derde mogelijkheid voor het ontstaan van aangeboren m. gelegen is in een onvolledige of foutieve splitsing der beide helften bij het ontstaan van tweelingen uit één ei.Hierbij ontstaan allerlei monstra, bijv. met twee hoofden of vier beenen of individuen, die den romp gemeen hebben of een deel ervan enz. Het behoeft echter niet altijd een fout bij de splitsing van eeneiige tweelingen te zijn die tot dgl. monstra voert. Ook bij de ontwikkeling van één individu kunnen er fouten in de normale deeling der cellen optreden, waardoor m. ontstaan.
Ook gebeurt het misschien wel, dat er in de baarmoeder vergroeiingen plaats hebben, hetzij tusschen organen of ledematen van één vrucht, hetzij tusschen twee vruchtjes. En zoo zijn er nog meer mogelijkheden, waarop gedurende het intra-uterine leven misvormingen kunnen ontstaan. Vruchten met erge m. hebben meestal geen levensvatbaarheid (➝ Miskraam).
De verworven m. zijn het gevolg van ziekte of ongevallen. Vooral de ziekten van beenderen, gewrichten en de wervelkolom voeren vaak tot m. Zoo ziet men door tuberculose of andere ziekten van de wervelkolom allerlei soorten van bochels ontstaan. De osteomalacie, een ziekte, waarbij de botten allen weerstand verliezen en week worden, voert tot zeer uitgebreide m. en zoo zijn er vele ziekten, die plaatselijke of algemeene m. doen ontstaan. Wyers.
2° (Plantk.) Misvormingen of monstruositeiten zijn afwijkingen van den normalen verschijningsvorm eener plant, die tot stand komen onder invloed van uitwendige omstandigheden en die geen nut opleveren, doch meestal zelfs schadelijk zijn voor de plant. Voorbeelden van m. zijn fasciaties, klemdraai, vermeerdering van het aantal kroonblaadjes in de bloem en allerlei andere afwijkingen in grootte, aantal, vorm en kleur van de verschillende plantendeelen. M., die door parasieten verwekt worden, worden ➝ gallen genoemd. M. van den uitwendigen verschijningsvorm worden behandeld in de teratologie, m. in den anatomischen bouw in de pathologische plantenanatomie. Door te trachten de oorzaken van de m. te ontdekken en door experimenteel m. op te wekken, tracht men inzicht te krijgen in de oorzaken der normale ontwikkeling van de planten. Bij de kunstmatige opwekking van m. is gebleken, dat m. des te extremer uitvallen, naarmate de uitwendige omstandigheden in een jonger stadium van de plant of het plantendeel beginnen in te werken.
Lit. : Penzig, Pflanzenteratologie (1921-’22); Küster, Patholog. Pflanzenanatomie (31925). Melsen.