Toestel, dat dient om acoustische energie, spraak, muziek e.d., om te zetten in electrische energie en op deze wijze het voortleiden dezer energie over groote afstanden mogelijk te maken.
De eenvoudigste vorm is de koolmicrophoon. Deze bestaat uit een doosje, gevuld met koolpoeder. Door dit poeder wordt nu een electrische stroom geleid, welke op de grensvlakjes, waarmede de poederkorrels tegen elkaar liggen, een zekeren weerstand ondervindt. Deze weerstand varieert naarmate men het poeder meer of minder samendrukt en veroorzaakt dus stroomvariaties in het rhythme van de drukvariaties. Deze drukvariaties worden teweeggebracht, doordat het doosje afgesloten is door een dun plaatje, meestal van staal, dat door geluidsgolven in trilling wordt gebracht. De eisch, waaraan nu moet worden voldaan, is dat werkelijk alle trillingen, welke het plaatje treffen, door dit plaatje onvervormd op het koolpoeder worden overgebracht.
In het algemeen is dit door de stijfheid en de traagheid van het plaatje vooral voor de hoogere frequenties niet het geval. Het doel nu, waarvoor een m. gebruikt wordt, bepaalt of met een koolmicrophoon bevredigende resultaten kunnen worden bereikt. Bij gewone telefonie, waar men max. 3000 perioden per sec wenscht door te geven, is de koolmicrophoon nog voldoende. Voor muziekdoeleinden (radio) is ze dit niet meer, aangezien men hier zoo mogelijk tot ong. 10000 per sec onvervormd wil doorgeven.
Men heeft daarom naar andere oplossingen gezocht. De voornaamste vormen zijn de bandmicrophoon, de moving-coilmicrophoon en de condensatormicrophoon. Alle drie systemen streven er naar zooveel mogelijk onafhankelijk van de frequentie te zijn, een zoo groot mogelijke gevoeligheid te hebben, een groote overbelasting te kunnen verdragen en ten slotte een zoo hoog mogelijk aantal frequenties te kunnen overbrengen, zonder dat de onderlinge amplitude-verhoudingen veranderen.
De condensatormicrophoon berust op de eigenschap, dat wanneer men de capaciteit van een condensator verandert, in dit geval door variatie van den afstand van de platen ten gevolge van vermindering of toename van de capaciteit, stroom van of naar den condensator vloeit wanneer deze onder spanning staat. De condensatormicrophoon bestaat daarom uit twee onderling geïsoleerde plaatjes, welke op zeer korten afstand van elkaar in een huls gemonteerd zijn. Speciale voorzorgen zijn genomen om de frequentiekarakteristiek zoo recht mogelijk te doen zijn. Het is een m. van uitstekende kwaliteit. Echter heeft ze bezwaren. Om de m. voldoende gevoelig te maken, moeten de platen onder vrij hooge spanning staan.
De capaciteit der toevoerdraden werkt spoedig storend en daarom moet vlak achter de m. de eerste versterker ingebouwd worden. Dit maakt dat men een breekbaar en vaak moeilijk te behandelen apparaat krijgt, dat vooral voor verplaatsbare microphoons, studio- en buitenopnamen weinig geschikt is. Het is vooral een laboratoriumstandaardinstrument.
De moving-coilmicrofoon, welke thans veel m gebruik is, berust op hetzelfde principe als de movingcoilluidspreker. Echter wordt nu de trilplaat bewogen en als gevolg daarvan stroomvariaties opgewekt.
Een variant hierop is de bandmicrophoon, welke het voordeel heeft, dat het bewegende bandje lichter is dan een bewegend spoeltje. Hierdoor wordt ze gevoeliger en beter geschikt om de hooge frequenties weer te geven.
A. Dubois.