Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-10-2019

Michiel de Swaen

betekenis & definitie

De grootste Zned. dichter uit de 17e eeuw. * 20 Jan. 1654 te Duinkerken, ✝ 3 Mei 1707 aldaar. Liep college bij de Jezuïeten; kende Fransch, Latijn en Grieksch. Hij was stadsgezworen heelmeester en deken van de beroepskamer tot aan zijn dood. Hij was herhaaldelijk lid van de magistraat en „prince van de Carssouwieren”.

Hij streefde er naar de rederijkerij op een hooger intellectueel en artistiek peil te brengen. Zijn mislukking op den wedstrijd te Brugge (1700) gaf aanleiding tot een pamflettenoorlog. Op 20-jarigen leeftijd was hij begonnen met „Het Leven en de Dood van Jesus-Christus”, dat eerst in 1694 werd voltooid en gedrukt, nadat hij er vroeger het tooneelspel „Menschwording” uit getrokken had. Het hs. van dit spel werd door K.

Huysmans in 1886 te Bilsen ontdekt en in 1925 geïdentificeerd. De „Gecroonde Leersse” werd in 1688 door de kamer opgevoerd. S. was zeer vroom en nauwgezet.Zoo goed als geen van zijn werken verscheen in druk. Na zijn dood gingen zijn geschriften naar de abdij Winoksbergen. Tot nog toe werden vijf hss. teruggevonden: I, 1686, „Menschwording”; II, 1697, „Verscheidenheden”; III, 1702, „Catharina, Mauritius”, enz.; IV, 1706, „Carel V, Leersse,” enz.; V, „Nederduytsche Dightkonde”, dat echter niet door S. zelf is geschreven. Dit laatste werk bevat, in zijn hoofdstukken over tooneel, bladzijden die nog van uiterst actueel belang zouden blijken.

De stijl van S. is statig en niettemin los en vloeiend. De bouw van zijn spelen is stevig klassiek, al geeft hij een eigen interpretatie aan de bekende drie eenheden. Zijn dialoog is vaak sterk dramatisch. Met zijn „Gecroonde Leersse” schiep hij een blijspel-klucht, waarvan, ondanks sterk-moraliseerende deelen, de groote leefbaarheid nog in de laatste jaren schitterend is bewezen. De „Menschwording” is een superieure proef van laat-mysteriespel. Reeds in zijn tijd werd S. zeer gewaardeerd, soms op onbeholpen wijze, als men hem naast Vondel en Cats stelde.

A. De Maeyer.

Lit.: M. Sabbe, Het Leven en de Werken van M.D.S. ; Lemaire, M.D.S., Détails biographiques inédits (1913); V. Celen, Werken van M.D.S. (5 dln. 1928-’30).

< >