Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Meteoriet

betekenis & definitie

Een vast lichaam, dat van buiten de aardatmospheer op het aardoppervlak neerstort. Men onderscheidt ze in

1° aero Lithen of meteoorsteenen, gewoonlijk → chondrieten genaamd,
2° sidero Lithen of ijzersteenen, die een overgang vormen naar
3° de (holo)siderieten of → ijzermeteorieten, die grootendeels uit nikkelijzer bestaan. Dit type is het meest bekend. Ook glasmeteorieten of → tectieten zijn gevonden. de Kort.

De samenstelling der steenmeteorieten komt overeen met die van basische lava’s: een silicaat-glas met korrels van olivijn of pyroxenen. De siderolithen bevatten in de silicaat-grondmassa nog gedegen ijzer. Overweegt het ijzer, zoodat dit een samenhangende grondmassa vormt, waarin silicaatkorrels, dan spreekt men van lithosiderieten. De eigenlijke ijzermeteorieten (siderieten) bestaan grootendeels uit nikkelijzer. Zij vertoonen dikwijls kubische of octaëdrische splijtbaarheid (hexaëdrieten en octaëdrieten). Bij de octaëdrieten is een eigenaardige lamellaire structuur ontdekt door Schreiber, die bij etsing aan den dag treedt: Widmanstätter figuren, en veroorzaakt wordt door een afwisseling van meer en minder nikkelhoudend ijzer.

Als insluitsel is wel diamant gevonden. De uiterlijke vorm der m. is bij de ijzermeteorieten onregelmatiger dan bij de steenmeteorieten. Door de verhitting tijdens den val door den dampkring kunnen bepaalde mineralen smelten en weggevoerd worden. De ijzermeteorieten zijn gewoonlijk zwaarder dan de steenmeteorieten: het zwaarste is een ijzermeteoriet van 50 000 kg, gevallen in de Sierra Madre in Mexico. De zwaarste steenmeteoriet is die van Long Island: 544 kg. De steenmeteoriet van Djati Pengolan op Java woog 166,5 kg. Deze vallen ook wel in zwermen: in 1912 viel in Arizona een zwerm van ruim 14 000 stuks, samen ruim 200 kg wegend.

Lit.: F. Heide, Kleine Meteoritenkunde (Berlijn 1934); E. Cohen, Meteoritenkunde (3 dln. Stuttgart 1894-1905). Verder de handleidingen bij de collecties van het Britsch Museum, enz. Jong.

< >