Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Menzel

betekenis & definitie

1° Adolf, Duitsch schilder en graphisch kunstenaar. * 8 Dec. 1815 te Breslau, ✝ 9 Febr. 1905 te Berlijn. M. is in hoofdzaak autodidact en ontwikkelde zich in het lithographisch atelier van zijn vader, dat hij reeds in 1832 overnam. Spoedig openbaarde zich zijn talent om historische onderwerpen in beeld te brengen.

In 1840-’42 maakte M. 400 penteekeningen voor Kugler’s „Leben Friedrich des Grossen”. In hout gesneden, vormen deze teekeningen door de meer spontane en picturale opvatting een keerpunt van de Duitsche houtsnijkunst. Tallooze teekeningen van houtsneden als boekillustratie volgden, evenals etsen.

Met enkele gekleurde teekeningen, pastels en aquarellen spreken M.’s picturale opvattingen, die in de schilderijen natuurlijk geheel tot uiting komen. Aesthetisch gesproken, zijn die schilderijen het belangrijkst, waar M. eenvoudige, naturalistische gegevens op impressionistische wijze in beeld brengt en dus verwant is aan zijn Fransche tijdgenooten (Das Balkonzimmer, 1845; Berlin-Potsdamer Bahn, 1847; Théâtre Gymnase, 1856; alle in de Nationalgal. te Berlijn). Meer bekend zijn de eveneens zeer vlot en krachtig geschilderde hist. genrestukken.

Hiertoe behooren de beroemde scènes uit het leven van Frederik den Grooten, zooals het Fluitconcert in Sanssouci (1852). Op het laatst van de 19e eeuw ontstonden talrijke scènes uit het leven van Wilhelm I en de Duitsche keizers (Ballsouper, 1878; lm weissen Saal, 1888). M.’s werken, die zich bijna alle in de Nationalgal. te Berlijn bevinden, geven aldus op origineele wijze de illustratie van een belangrijk tijdperk der Duitsche geschiedenis. Lit.: Bock, Ad. M. Verzeichnis seines graph. Werkes (1923); Scheffler, M. Der Mensch, das Werk (1923).

Korevaar-Hesseling.

2° Wolfgang, Duitsch journalist en letterkundig criticus van nationalistische strekking; de groote vijand van Das junge Deutschland, en niet minder van Goethe. * 21 Juni 1798 te Waldenburg, ✝ 23 April 1873 te Stuttgart. Hij was de leider van het Literaturblatt, bijvoegsel bij het liberale Morgenblatt te Stuttgart: met zijn critieken tegen Gutzkow, Börne, Heine e. a. bereikte hij het rijksverbod tegen hun werken.

Voorn. werken: Deutsche Dichtung (1858 vlg.); Denkwürdigkeiten (1877); Gesch. der Deutschen (1872 vlg.).

Lit.: E. Hersing, W. M. und das junge Deutschland (1909); F. Zahn, W. M. als politischer Charakter (1928).

Baur.

< >