Makelaar is hij, die zijn beroep maakt van het sluiten van overeenkomsten op last van en namens personen, tot wie hij niet in vaste betrekking staat. Hij is derhalve een tusschenpersoon voor het afsluiten van transacties, evenals de commissionnair; doch het verschil tusschen beiden is, dat de commissionnair handelt uit eigen naam, de m. daarentegen uitsluitend uit naam van een ander.
Het Ned. recht behelst vsch. voorschriften, die eenerzijds ten doel hebben een behoorlijke uitoefening van de makelaardij te waarborgen, anderzijds den m. die uitoefening te vergemakkelijken. Het Ned. Wetboek van Koophandel geeft in de art. 62-71 alg. regels, in de art. 681-685 speciale voorschriften voor de m. in zeeassurantie. Voor België worden de algemeene regels van de makelaardij aangegeven in de art. 64 vlg. van het W. v. K. Vereischt is, dat de m. voor de arrondissementsrechtbank den eed aflegt ter waarborging, dat hij zijn taak behoorlijk zal vervullen; blijft hij ten aanzien dier vervulling in gebreke, dan kan de rechtbank hem schorsen en zelfs van zijn beroep vervallen verklaren.
Bij het afsluiten eener overeenkomst behoeft hij zijn opdrachtgever niet dadelijk te noemen; hij handelt dan „voor zijn nader te noemen meester”. Noemt hij dezen echter niet binnen een redelijken tijd na het sluiten der overeenkomst, dan wordt hij geacht de overeenkomst voor zich zelf te hebben gesloten, tenzij de wederpartij schadevergoeding verkiest.
De m. is verplicht van de door zijn tusschenkomst gesloten transacties aanteekening te houden en aan partijen daarvan gewaarmerkt afschrift te verstrekken. Zijn aanteekeningen kunnen in rechte bijzondere bewijskracht hebben. Monsters moeten zij in het algemeen bewaren en kunnen identificeeren.
Voor den m. in zeeassurantie gelden speciale verplichtingen, zooals tot het nauwkeurig afschrift houden van de polis, tot het geven van afschriften van op de verzekering betrekking hebbende bescheiden aan partijen. Hij is aansprakelijk voor de premie, indien hij deze niet bij de afgifte der polis heeft ontvangen. Heeft hij de premie voorgeschoten, dan kan hij een bijzonder verhaalsrecht op een uit te keeren schadevergoeding doen gelden. Ariëns