(Port., = hout; om den vroegeren woudrijkdom),
1o Een eiland ten W. van Marokko (I 520, bijkaartje i) (zie plaat; vergelijk den index in kolom 831 /832). M. vormt met het 500 m hooge eiland Porto Santo ten N.O. en de Desiertas ten Z.O. van M. een Portugeesche prov. met een opp. van 815 km2 en met ongeveer 210 000 inwoners. Het bestaat uit Tertiaire zandsteenen jongvulkanische bodems, die het oudere gebergte nagenoeg geheel bedekken. Het land is sterk versneden; het onbewoonde gebergte reikt in den Pico Ruivo tot 1 846 m. Door het O.—W. loopende gebergte ligt de Zuidkust tegen de N. winden beschut, zoodat zij een gezegend subtropisch klimaat heeft. Funchal, de hoofdstad, aan deze kust gelegen, heeft een Februari-temp. van 15,2°; Augustus-temp. 22,3°; jaargemiddelde 18,3°; neerslag 684 mm, vooral in den winter.
Sedert 1850 is M. het doel van duizenden toeristen en herstellenden. De bevolking bestaat uit Portugeezen, Italianen, Mooren, Joden en Negers. De landbouw geschiedt met behulp van terrassenbouw en kanalisatie en brengt vooral suikerriet, vroege groenten, bananen en ananas voort. Beroemd is de wijnbouw. Funchal is een drukke haven op den weg naar West-Afrika en Zuid-Amerika. De inheemsche verkeersmiddelen, ossenslede en rijpaard, worden steeds meer door de auto verdrongen.
M. vormt het bisdom Funchal (suffr. van Lissabon); de bisschop resideert te Sao Paolo.
M. was reeds bij de Phoeniciërs bekend en werd in 1410 door de Portugeezen in bezit genomen.
Lit. : Koebel, M. old and new (1909) ; Ackermann, L’ile de M. (1910); Hartnack, M. Landeskunde einer Insel (1930). v. Velthoven
2° Een rivier in Zuid-Amerika (VI 160 C3); één der grootste zijrivieren van de Amazone, 1 450 km lang, met een stroomgebied van 1,2 millioen km2. Bronrivieren zijn de Mamoré, Guaporé en Beni; ze is gedeeltelijk de grensrivier tusschen Bolivia en Brazilië, mondt met een reeks van 17 watervallen meer dan 21 /2 km breed te Itacoatigra, in de Amazone uit. Tot Sao Antonio bevaarbaar (1 300 km). Zuylen