Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Loonmoraal

betekenis & definitie

Men noemt de Kath. moraal een loonmoraal en verwijt haar daarom een zekere minderwaardigheid. De Kath. moraal is zeer zeker een loonmoraal, want zij noemt handelingen zedelijk goed, welke ons persoonlijk voordeel („loon”) brengen. Zij leert immers, dat die handelingen zedelijk goed zijn, die op een of andere wijze het bereiken van ons hoogste geluk (nl. de Godsaanschouwing) bevorderen, wat natuurlijk een persoonlijk voordeel („loon”) is.

Dit is geheel volgens de leer der H. Schrift: Christus gebruikt in de acht zaligheden juist de belooning (nl. de Godsaanschouwing) als aansporing en prikkel tot zedelijk goed handelen (Mt. 5.3 vlg.); „Al wat ge doet, doet het van harte als voor den Heer en niet als voor menschen, ge weet toch dat ge van den Heer het erfdeel als loon zult ontvangen (Col. 3.24), enz.Deze „egoïstische” trek maakt de Kath. moraal echter niet minderwaardig. Zij doet den mensch niet minderwaardig handelen t.o.v. zijn evenmensch, want volgens haar bevorderen juist handelingen van naastenliefde (altruïsme) het meest het bereiken van ons hoogste geluk. Dit „egoïsme” prikkelt dus tot altruïsme. Ook doet zij den mensch niet minderwaardig handelen t.o.v. God, omdat God juist door het streven van den mensch naar Hem als zijn hoogste geluk verheerlijkt wordt. Bovendien streeft de mensch noodzakelijk naar zijn eigen geluk, en wil God, dat wij Hem als hoogste geluk zoeken.

Ten slotte echter is het te verwerven geestelijk geluk slechts bijkomstig t.o.v. het eigenlijk doel van den mensch: de verheerlijking Gods, en daaraan ondergeschikt. De Christ. moraal predikt dus geen zedelijk gedrag uit loonzucht, maar een liefde tot het goede, welke gelukkig zal maken. Vgl. ➝ Loon (sub Loon des hemels).

Lit.: Beysens, Ethiek of Natuurlijke Zedenleer (1913); Mausbach, Die Kath. Moral und ihre Gegner (1913; Sittlichkeit und Seligkeit); Het Schild (jg. 15); Bender, De Kath. Zedeleer Egoistisch?

< >