(Jav.), daad, verrichting, bepaaldelijk hetgeen de dalang verricht, drama, Javaansch tooneelstuk, zooals dat in het ➝ wajang-spel opgevoerd wordt. De l., die aan oeroude, vaste regels gebonden is, bestaat uit beschrijvende gedeelten (djantoeran), lofspraken (rerenggan), dialogen (potjapan), grollen (banjolan), waarin soms critiek wordt uitgeoefend op personen en toestanden uit de omgeving van den dalang, en recitatieven (soeloek) in thans veelal verbasterde en niet meer begrepen Oud-Javaansche poëzie. De tekst hangt in zijn verschillende onderdeelen innig samen met den aard der er bij gespeelde muziek.
Hij behandelt een of andere episode uit de mythologie of de oude geschiedenis van Java, en wel steeds zóó, dat er een conflict wordt uitgebeeld tusschen de figuren van den edelen rechterkant en de daemonische linkerzijde, waarin de figuren van den rechterkant eerst allerlei beproevingen te doorstaan hebben, maar ten slotte zegevieren; het slot vormt de voltrekking van het huwelijk van de twee hoofdfiguren van de rechterzijde. Wanneer aan het slot de bevrijding van een vloek beschreven wordt, spreekt men van een roewat-lakon; deze l. speelt men, wanneer een persoon of een landstreek beschermd moet worden tegen of bevrijd moet worden van magisch gevaar. De l. bevatten vervormde verhalen uit het Voor-Indische epos (Mahabharata, Ramajana) en heeten dan loegoe, of Javaansche varianten daarop (tjarangan); dikwijls zijn zij, omgewerkt tot gedichten (wawatjan) of liggen zij zelfs ten grondslag aan kakawin’s, zooals dat het geval is bij de Ardjoenawiwaha (➝ Java, sub V.
Jav. literatuur). In het algemeen hebben zij een zeer sterken invloed uitgeoefend op de ontwikkeling der Javaansche taal, stijl en beeldspraak.L. zijn steeds mondeling overgeleverd geworden. Eerst 50 jaar geleden zijn er enkele compleet opgeteekend (Verhand. Batav. Genootschap 43, 44); ouder zijn verzamelingen lakon-schetsen (pakem) en de verzamelingen zeer korte schetsen, die men baloengan (geraamte) noemt. De voordracht van een standaardlakon vordert 12 uur, van 8 uur ’s avonds tot 8 uur ’s ochtends.
Berg.