(electrotechniek) vormt gelijkstroom uit wisselstroom en bestaat uit een luchtledige (ballonvormige of cylindrische) ruimte, waarin een hoeveelheid kwik aanwezig is. Het kwik onderin vormt de kathode, welke met de verbruikstoestellen verbonden is. Aan de bovenzijde bevinden zich twee of meer anoden, welke aan een wisselspanning zijn aangelegd.
Door tusschen de anoden en de kathode een lichtboog te vormen wordt de kathode verhit, verdampt het kwik en ontstaat een emissie van negatieve electronen van de kathode naar de op dat oogenblik positieve anode, waardoor een stroom in tegengestelde richting gaat vloeien. De kwikdamp slaat tegen de wanden van den k. neer en vloeit naar de kathode terug. Voor het in stand houden van den lichtboog is een minimum spanningsverschil van 20 V noodig.
De spanningsval in den k. bedraagt van 20 tot 40 V, afhankelijk van de belasting. Bijgaande afb. geeft een principeschema van de werking van een k. voor éénphase-wisselstroom met sinusvormig verloop. A. en B zijn de anoden.
D en E zijn de hulpanoden, welke door een afzonderlijke stroombron gevoed worden en den lichtboog onderhouden, indien deze zou dooven. Het in bedrijf stellen van den k. geschiedt door een ontstekingsanode, die op de kathode C een lichtboog trekt, daardoor de hulpanoden in werking brengt en vervolgens de anoden.
De verkregen gelijkstroom is een pulseerende stroom, die door de smoorspoel ✝ wordt afgevlakt.
Door het aanbrengen van meerdere anoden (6 of 12) ontstaat een vrijwel ongerimpelde gelijkstroom. Bij een stroomlevering tot 500 A wordt de k. als regel van glas gemaakt, daarboven worden ijzeren cylinders gebruikt, waarbij de anoden en de wanden gekoeld worden. Vermogens tot 1 500 kW vinden reeds toepassing.
De k. heeft geen bewegende deelen, vereischt geen bediening, laat tijdelijke overbelasting toe, heeft een hoog nuttig effect ook bij kleine belastingen, terwijl de onderhoudskosten gering zijn. De k. vindt toepassing voor het laden van accu’s, het overbrengen van gelijkstroom op groote afstanden, de levering van gelijkstroom voor electrische tractie. Pot