wordt in de techniek in groote hoeveelheden gebruikt. In die gevallen, waarbij temperatiuren tot 20° C bereikt moeten worden, is grond- of leidingwater het aangewezen middel. Voor lagere temperaturen heeft men speciale koelinstallaties noodig, die meestal door snelle verdamping van ammoniak het keukenzout- of chloorcalciumhoudend water afkoelen.
Ook het omgekeerde geval komt voor, bijv. dat men bij lage temperaturen het k. tegen bevriezen moet beschermen. In automobielen voegt men in den winter speciale antivriesmiddelen aan het k. toe. In de volgende tabel staan bij benadering de vriespunten (in graden F) van de waterige oplossingen aangegeven, van de drie voornaamste producten, die hiervoor worden gebruikt: Concentraties in vol %10% 20% 30% 40% 50%
gedestilleerde glycerine +29 +21 +12 —0 —15 diaethyleenglycol +28 +18 + 8 —5 —20 aethyleenglycol +26 +16 + 3 —11 —31 Van deze producten werkt aethyleenglycol het beste, maar de prijs hiervan is zoodanig, dat men in de practijk diaethyleenglycol gebruikt. Glycerine wordt dikwijls ontraden, omdat het de rubber verbindingsslangen zou aantasten. Dit is echter een misverstand; het eenige is, dat de rubberslangen glibberig worden en de verbindingen gaan lekken. Dit euvel is echter door aanhalen van de slangen te verhelpen. Anderen gebruiken oplossingen van keukenzout, chloorcalcium of chloormagnesium. De tabel geeft de vriespunten in graden C van verschillende mengsels:
Vriespunt (in graden C)
Gewicht % van het zout Keuken zout Calciumchloride Magnesiumchloride
10 — 7,9 — 5,9 — 8,5
12 — 8,9 — 7,0 —10,5
16 —11,8 —10,5 —15,1
18 —13,1 —12,5 —17,5
20 —14,4 —14,8 —19,9
22 —15,7 •—17,5 —21,2
24 —17,1 —20,0 —24.1
26 —18,4 —23,7 —27,4
Om roestvorming te voorkomen, voegt men behalve keukenzout 30 g gecalcineerde soda of kristalsoda per kg keukenzout toe. Bij gebruik van chloorcalcium of chloormagnesium wordt per kg zout 5 g natriumhydroxyde toegevoegd. Hoogeveen.
Lit.: Heintz, Polytechn. Weekblad (Febr. 1930).