(zie ook → Koelapparaat). Koelers dienen bij de gasfabricage om het ruwe gas af te koelen tot normale temperatuur.
Men onderscheidt in volgorde van opstelling:
1° ruimtekoelers. Deze bestaan uit een grooten, ijzeren, verticaal geplaatsten cylinder, soms van groote hoogte. Het gas komt onder in en stijgt naar boven. In de groote ruimte is de snelheid gering, door de afkoeling krijgt men condensatie van teer en water. Dit condensaat valt als regen naar beneden en oefent een sterke wassching uit op het ruwe gas.
2° Luchtkoelers. Dit zijn dubbelwandige, schoorsteenen van flinke hoogte, waarin het gas in de ringvormige ruimte, door den dubbelen wand gevormd, van boven naar beneden stroomt. Aan de binnen- en buitenzijde van zoo’n luchtkoeler wordt het gas door opstijgende lucht gekoeld.
3° Waterpijpkoelers. Deze bestaan uit een vertic. ijzeren cylinder, die door twee ver uit elkaar staande dwarsbodems in drie deelen is gescheiden. De onderste en bovenste ruimte, die betrekkelijk klein zijn, zijn met elkaar verbonden door ingewalste verticale pijpen. In de onderste ruimte komt het koelwater binnen, stijgt door de pijpen omhoog en vloeit in de bovenste ruimte door een overstort weg. Het gas komt in het gedeelte, dat de koelpijpen bevat, bovenaan binnen, omspoelt de koelpijpen en treedt onder uit. Hier is alzoo toegepast het tegenstroomprincipe. Meestal vindt men deze koelers opgesteld, wanneer de luchtkoeling onvoldoende is.
4° Reuterkoelers. Deze bestaan uit meerdere boven elkaar geplaatste, rechthoekige, ijzeren bakken, onderling door korte bochten verbonden. De bovenste afdeeling heeft den gasinlaat, de onderste den gasuitlaat. In iedere afdeeling zijn horizontale rijen koelpijpen zoodanig aangebracht, dat iedere rij verspringt ten opzichte van de volgende rij. Zij kunnen elkaar dus nooit bedekken. Het koelwater komt in de onderste twee rijen pijpen binnen, dan gaat dit water door de twee volgende rijen naar boven, enz. Aangezien het gas boven inkomt en tusschen de koelhuizen door zijn weg zoekt naar beneden, ontmoet het steeds koudere omgeving. Om afzetting van teer tegen te gaan op de pijpen, heeft men een kipinrichting ingebouwd, die om een bepaalden tijd een hoeveelheid gaswater over de pijpen uitstort. De Reuterkoeler koelt zeer intensief en is uitstekend geschikt voor nakoelen. de Wilde.