Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Kerkbeeld

betekenis & definitie

(zie voor kerkelijke bepalingen het art. → Heiligenbeeld). Beelden van heiligen komen in vele vormen voor in alle cultuurperioden. Het samengaan van de menschelijke neigingen tot uitbeelden, versieren en vereeren hebben tot wonderschoone scheppingen geleid.

Daarbij heeft de tijdgeest of mode veelal den uiterlijken vorm bepaald. De Romaansche, Gotische, Renaissance- en Barokheiligenbeelden hebben bijna alle, hoewel zeer verschillend van uiterlijke verschijning, een diepe innerlijke expressie, bewogenheid of devotie. De heiligenbeelden, ontstaan in de vorige eeuw, en ook die uit het begin der 20e eeuw dragen het kenmerk van het algemeen verval van de kunst in deze periode.

De beelden zijn nietszeggende poppen, soms nog wel bekwaam gemodelleerd, dikwijls dood gestyleerde of zoete en karakterlooze figuren. Het fabriekmatige ontstaan is daarvan een van de voornaamste oorzaken. In den tegenw. tijd is er werkelijk van eenige opleving sprake.

De verschillende exposities van moderne religieuze kunst dragen daar zeer toe bij. Toch is het van buitengewoon belang, dat de aandacht voor werkelijke religieuze kunst onverflauwd gespannen blijft en dat de opdrachtgevers hooge eischen blijven stellen, en niet tevreden zijn met de goedkoope fabrieksproducten.Zonder dat er wetten voor zijn, kan men toch wel vaststellen, dat de symboliek voor heiligenbeelden eenvoudig moet zijn, bijv.: een enkele lelietak voor de zuiverheid. Heiligen, die den marteldood gestorven zijn, dragen in hun beeltenis veelal deze martelwerktuigen bij zich. Etienne

< >