Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Joan Maetsuyker

betekenis & definitie

Gouverneur-generaal van Ned.-Indië (1653-’78). * 14 Oct. 1606 te Amsterdam, ✝ 4 Jan. 1678 te Batavia. M. vertrok in 1635 als pensionaris van den Raad van Justitie te Batavia naar Indië, waar hij snel in rang opklom. Hij was o.a. president van vele colleges, baljuw van Batavia, gezant te Goa, gouverneur van Ceylon, directeur-generaal van Ned.-Indië en werd in 1653 voorloopig gekozen tot gouverneur-generaal, en in 1654 definitief.

Geen G. G. heeft zoo lang dit hooge ambt bekleed als M., en de tijd van zijn bewind viel samen met den bloeitijd van de Oost-Indische Compagnie. De invloedssfeer der Compagnie breidde zich aanmerkelijk uit.

Zijn bestuur kenmerkte zich door het krachtig versterken van den invloed der O. I. C. over geheel Indië en door betere verzorging van het inwendige bestuur.

De Engelschen werden geheel uit den Oost-Indischen Archipel verdreven en den Franschen werd belet er vasten voet te krijgen. In 1658 vaardigde M. den uit 120 artikelen bestaanden „Artikelbrief” uit, waarin allerlei bepalingen waren opgenomen omtrent de naar Indië vertrekkende schepen en hun bemanning en uitrusting, omtrent het leger en omtrent de civiele ambtenaren. In 1642 had hij reeds een kort begrip der bestaande plakkaten, keuren en ordonnantiën verzameld, waarnaar jarenlang te Batavia is rechtgesproken.Onder zijn bewind vallen ook de oorlogen met → Mataram en tegen Troenodjojo, welke leidden tot uitbreiding en bevestiging van de Ned. macht op Java.

Men vindt wel ooit vermeld, dat M. de eenige Kath. gouverneur der O.I.C. is geweest. Dit is slechts ten deele juist. Hij was van huis uit Katholiek. Vóór zijn uitzending had hij echter moeten beloven den (Prot.) kerkdienst in Indië te zullen bijwonen; alleen aan het Avondmaal heeft hij nooit deelgenomen.

Lit. : Nw. Ned. Biogr. Wbk. (VI). Olthof

< >