(< Lat. invertere = omkeeren).
1° (Meetk.) De inversie wordt uitgevoerd door een vast punt (centrum) O aan te nemen en aan elk punt P een punt P' op OP toe te voegen, zoodat OP.OP' = k2, waarin k een gegeven lijnstuk is; k2 is de macht van de inversie.Doorloopt P een rechte 1, dan beschrijft P' een cirkel C, die door O gaat en welks door O gaande middellijn loodrecht op 1 staat. Men noemt C de inverse figuur van 1.
Lit.: Planimetrie; Stereometrie. v. Kol
2° (Natuurk.) Wanneer men een gas ontspant bij een bepaalden druk, hangt het van de temperatuur af, of het gas afkoelt of warmer wordt (→ Joule-Thomson-effect). De temp., waar het effect juist nul is, heet het inversiepunt. Zet men nu de isobaren van een gas in een volume-temperatuur-diagram uit, dan kan men op iedere kromme het inversiepunt aangeven. Deze punten vormen samen de inversiekromme. Voor waterstof bijv. is bij p = 100 at het inversiepunt bij t = —80° C. Daarom moet waterstof eerst tot —80° C. afgekoeld worden (met vloeibare lucht) om bij expansie afkoeling te geven. Men maakt hiervan gebruik voor het vloeibaar maken van waterstof. J. v. Santen.
3° (Meteorologie) I. of negatieve temperatuurgradiënt bestaat in de luchtlaag, waarvan de temperatuur met de hoogte toeneemt. → Gradiënt (sub 2°). De troposfeer heeft tijdelijke i. in 0,1 tot 1 km dikke lagen (zie fig.). Men onderscheidt:
1° de bodeminversie, in de onderste luchtlaag door nachtelijke warmte-uitstraling veroorzaakt;
2° de subsidentie-inversie, in de overgangslaag tusschen een benedenluchtmassa en een afwaartsglijdende of ineenzinkende boven-luchtmassa,
3° de front-inversie, in de overgangslaag tusschen een koude beneden-luchtmassa en een warme opwaartsglijdende boven-luchtstrooming. De bodem- en sub. sidentie-i. bedragen soms 5° C en meer. De front-inversie is meestal geringer. De tropopause, dat wil zeggen de overgangslaag tusschen troposfeer en stratosfeer, is dikwijls door i. gekenmerkt, vooral in de intertropicale streken. De tropopause wordt soms inversielaag genoemd. De onderzochte stratosfeer heeft over het algemeen → isothermie,maar soms vertoont zij i., die zich over meerdere km hoogte uitstrekken. Sommige natuurkundigen beweren, dat de bovenstratosfeer een betrekkelijk hooge temperatuur heeft (→Stratosfeer). Een groote i. zou dan boven de onderzochte stratosfeer bestaan. De studie van de i. is van het grootste belang in de huidige meteorologie. v. d. Broeck
4° Muziekterm voor → omkeering; in het contrapunt gebruikt in den zin van tegenbeweging van een motief (inversione per moto contrario; al rovescio).