Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Ilias

betekenis & definitie

Het oudste bewaarde heldendicht der Grieksche letterkunde, geschreven door → Homerus. In het raam van den Trojaanschen oorlog behandelt de I., in meer dan 15 000 hexameters, den wrok van Achilleus tegen Agamemnon, den koning van Argos en den hoofdaanvoerder der Grieken, die Troia reeds tien jaar. doch tot hiertoe vruchteloos, omsingelen ter verovering van Helena, de door Paris, zoon van Priamus van Troia, uit Sparta geschaakte echtgenoote van Menelaus.

De geschiedenis speelt zich af in ca. 50 dagen en vormt een afgesloten organisch, dramatisch, tragisch geheel. De inleiding zet het ontstaan van den noodlottigen wrok uiteen: Agamemnon weigert aan Chryses, den vreemden priester uit de buurt van Troia, diens buitgemaakte dochter terug te schenken, waarop Apollo de pest overzendt.

Achilles roept dan een vergadering samen om den toestand te onderzoeken en verzoekt Agamemnon zijn fout te herstellen. Na hevige wederzijdsche smaadwoorden geeft Agamemnon ten slotte toe, doch eischt de slavin op van Achilles.

Deze bedreiging wordt uitgevoerd, maar Achilles weigert voortaan nog mede te strijden en gaat zijn wrok koesteren in zijn tent. Zijn moeder Thetis verkrijgt van Zeus de belofte, dat hij haar zoon zal wreken voor dien smaad, door de Trojanen zóólang te laten zegevieren tot Agamemnon hem smeekend de hand reikt.

Na het daarop volgend eerste offensief (zonder Achilles’ deelname), dat ondanks Zeus’ belofte gunstig verloopt, wordt in het tweede en derde treffen de toestand der Grieken zóó benard, dat Achilles, die een eerste verzoeningsvoorstel had afgewezen, Patroclus, zijn boezemvriend, in zijn eigen plaats laat uitrukken; deze drijft wel de Trojanen achteruit, maar wordt door Hector gedood. Achilles, getroffen in het diepst van zijn ziel, verzoent zich nu met Agamemnon en keert al zijn haat tegen Hector.

Het laatste bedrijf, de laatste algemeene slag (zangen 20, 21 en 22), heeft als hoogtepunt van het geheele werk het beslissende tweegevecht tusschen Achilles en Hector; de dood van dezen laatste beteekent de ontknooping van den wrok en tevens den (niet meer verhaalden) ondergang van Troia. De laatste twee boeken (23 en 24) besluiten de handeling: het lijk van Patroclus en dat van Hector, hetwelk Achilles aan Priamus afstaat, worden plechtig verbrand.

Zie ook → Homerus.Lit.: → Homerus. V. Pottelbergh.

< >