Haydn - 1° Johann Michael, componist, broer van 2°; * 14 Sept. 1737 te Rohrau. ✝ 10 Aug. 1806 te Salzburg. H. componeerde vooral kerkmuziek, doch ook instrumentale werken zijn van hem bekend, die echter achter staan bij die van Joseph Haydn.
Lit.: Schmid, J. M. H. (1906).
2° Joseph, componist ; met Mozart en Beethoven de grootmeester der klassieken; * 31 Maart/ 1 April 1732 te Rohrau a.d. Leitha (Neder-Oostenrijk), ✝ 31 Mei 1809 te Weenen. Zoon van een armen wagenmaker, in 1740 door toedoen van Georg Reutter koorknaap aan de hofkapel te Weenen; bij breking van zijn stem (ca. 1750) verliet hij deze plaats en was Porpora behulpzaam als begeleider bij diens lessen. Jaren van armoede volgden, tot hij in 1759 kapelmeester werd bij graaf Morzin en 1761-’90 bij vorst Esterhazy. In dezen tijd componeerde hij vooral instrumentale muziek en o.m. een aantal werken voor bariton, een instrument, dat niet meer in gebruik is. Bij de opheffing der kapel (1790) kwam hij buiten dienst, doch met behoud van titel en toelage. In 1790-’92 en 1794-’95 ondernam hij twee reizen naar Londen, die hem groot financieel voordeel brachten. Hij schreef 12 Londensche symphonieën en men vereerde hem (1791) met eeredoctoraat van Oxford (Oxford-symphonie). Teruggekeerd te Weenen, componeerde hij 2 groote oratoria, „Die Schöpfung” (tekst Lindley, vert. van Sudeten, 1798) en „Die Jahreszeiten” (tekst Thomson, vert. van Swieten, 1801).
H. is belangrijk voor de verdere ontwikkeling der instrumentale muziek, en werkte in de richting, die door de zgn. Mannheimer School (Stamitz) en Ph. Em. Bach was aangegeven. Vooral in het kwartet en de Symphonie ligt zijn verdienste: in het kwartet werd elk instrument gelijkberechtigd, in de Symphonie bracht hij de menuet en gaf aan de blaasinstrumenten een zelfstandige plaats en karakter.
Werken. Het aantal is zeer groot en men vindt alle vormen van vocale en instrum. muziek: oratoria, opera’s (Der krumme Teufel, der Apother), kerkelijke werken, liederen (Gott erhalte Franz den Kaiser, 1797), 104 symphonieën (mit dem Paukenschlag, 1791; Abschiedssymphonie, 1772), divertimenti, Cassationen, trio’s, kwartetten, enz.
Uitg.: Breitkopf u. Härtel, Gesamtausgabe (sinds 1908).
Lit.: Mich. Brenet (1919); Pohl-Botstiber (1927); Geiringer (1932); Hadden (1934); Schmid (1934); Sandberger, Zur Gesch. des Haydnschen Streichquartetts (1921). Piscaer