Hannibal (veldheer) - (Semiet, woord, = geschenk van Baal), naam van verschillende Carthaagsche veldheeren:
1° Zoon van Gisgon, † 406 op Sicilië.
2° Veldheer in den 1en Punischen oorlog, in 260 ter zee door Duilius bij Mylae verslagen.
3° Zoon van ➝ Hamilcar (sub 3°), gesneuveld in den oorlog tegen Carth. huurtroepen (241-238).
4° Zoon van ➝ Hamilcar Barcas, wellicht de grootste veldheer van de Oudheid, wiens levensdoel was de vernietiging van Rome; * 246, † 182 v. Chr. Negen jaren oud door zijn vader mee naar Spanje genomen, werd H. de lieveling van het leger, diende onder zijn vader, daarna onder zijn zwager ➝ Hasdrubal (sub 2°) en werd in 221 door het leger tot aanvoerder gekozen, onder heftige tegenwerking van de anti-barcinische vredespartij (➝ Hanno), breidde het Carth. gebied uit tot aan den Ebro, stuurde aan op een oorlog met Rome, door het met Rome bevriende Saguntum te belegeren (senatu deliberante Saguntum perit: terwijl de senaat beraadslaagt, gaat Sag. verloren). Tegen aller verwachting viel H. (herfst 218) na een gevaarvollen tocht over de Alpen in N. Italië (dat nog niet volledig onderworpen was), versloeg P. Corn. Scipio bij den Ticinus, Tib. Sempronius Longus bij de Trebia, C. Flaminius bij het Trasumeensche Meer. Door de tactiek van den dictator Q. Fabius Maximus Cunctator (= Draler) bleven de Rom. voorloopig voor nederlagen gespaard, totdat C. Terentius Varro zich bij Cannae weer in het open veld waagde en verpletterd werd (216). H. waagde geen beleg van Rome, maar wilde eerst Rome isoleeren door Z. Italië te veroveren. Wel zou H. in 211 plotseling voor de poorten van Rome (Hannibal ad portas!) verschenen zijn. Door de Carth. overheden onvoldoende gesteund, ontbood H. zijn broer ➝ Hasdrubal (sub 3°) uit Spanje, die bij den Metaurus verslagen werd. Nog verder week H. naar het Z., totdat hij, in 203 teruggeroepen om Carthago zelf tegen P. Corn. Scipio te verdedigen, bij Zama (202) werd verslagen.
Na den vrede bestuurde hij Carthago, maar vluchtte in 196 naar ➝ Antiochus den Grooten, dien hij tot oorlog met Rome aanzette (192-189). Na de nederlaag van Antiochus vond H. een toevlucht bij koning Prusias van Bithynië. Ook hier door Rome’s haat achtervolgd, pleegde hij zelfmoord (183 v. Chr.).
Li t.: Henneberg, Hist. d’Annibal (3 dln. 1870-'91); Konrad Lebmann, Die Angriffe der drei Barkiden auf Italien (1905).
Witlox.