Gurk - Bisdom in Karinthië, 1070 opgericht door paus Alexander II; suffragaan van Salzburg. In 1786 werd de biss, residentie naar Klagenfurt verlegd; 1919-’23 werden gedeelten van het bisdom afgescheiden en gevoegd bij de Joego-Slavische diocesen Görz (Gorizia), Lavant en Laibach.
De dom van G. is een belangrijk kunsthistorisch monument, dat in bouw en versiering de diverse stijlperioden vertoont. In het zgn. nonnenkoor wandschilderingen van ca. 1230.
Beroemd is de crypte van 100 zuilen. Th. Heijman Gurlltt1° Cornelis, Duitsch architect en kunsthistoricus; * 1 Jan. 1850 te Nischwitz (Wurzen), leeft te Dresden, alwaar hij 1893-1920 prof. was aan de techn. hoogeschool.
Voorn. werken: Gesch. des Barockstils, des Rokoko u. des Klassizismus (1889); Baukunst Spaniens (samen met Junghändel, 1897); Gesch. d. dtsch. Kunst (1902); Selbstbiogr. (1924).
2° Cornelius, Duitsch componist, * 1820 te Altona, ✝ 1901 aldaar. In 1864 organist aan de hoofdkerk te Altona en leeraar aan het conservatorium te Hamburg. Vooral bekend door kleine klavierwerken voor de jeugd en studiewerken.
Werken: o.a. 241 opera’s, orkesten kamermuziekwerken, klavieren orgelwerken ; bekend zijn: Jugendalbums op. 62, 84, 101, 140; Aus der Kinderwelt op. 74; Märchenbilder op. 109; Bagatellen op. 224, enz.
3° Ludwig, Duitsch reformen ultra-vrijheidspaedagoog, naturalist en individualist in den geest van Rousseau en Ellen Key. * 31 Mei 1855 te Weenen, ✝ 12 Juli 1931 te Freudenstadt. Hij was het laatst werkzaam te Berlijn. G. oefent felle en sterk overdreven critiek op het middelbaar en hooger onderwijs van vóór den Wereldoorlog.
Voorn. werken: Der Deutsche und sein Vaterland (81909); Der Deutsche und seine Schule (81912) ; Erziehung zur Mannhaftigkeit (71923); Die Erziehungslehre (21925); Pflege und Entwicklung der Persönlichkeit (1905); Schule und Gegenwartskunst (1907); Schülerselbstmorde (1908); Pflege des Heimatsinnes (1909).
Lit.: Lex. Päd. der Gegenwart. Ronibouts.
4° Wilibald, Duitsch musicoloog; * 1 Maart 1889 te Dresden als zoon van den kunsthistoricus Cornelius G.; studeerde o.a. bij Riemann te Leipzig, waar hij in 1914 promoveerde en is sedert 1919 aan de univ. te Freib. i. B. verbonden. G. heeft mede den stoot gegeven tot de herleving van oude instrumenten, zooals het orgel uit de 17e eeuw, op welk gebied hij talrijke tijdschrift-art. e.d. gepubliceerd heeft. Verder gaf hij werken van Micheal Praetorius, Buxtehude en anderen uit. Reeser Jean Pierre Gury Moraaltheoloog; * 23 Jan. 1801 te Mailleroncourt (Haute-Saöne), ✝ 10 April 1866 te Mercoeur (Haute-Loire). Trad 1824 in de Sociëteit van Jezus en doceerde 1833-’66 te Vals bij Le Puy moraaltheologie, met onderbreking van een jaar professoraat te Rome aan de Gregoriaansche Univ. (1847-’48). Schreef behalve Casus conscientiae (2 dln.
Le Puy 1862, 81891) het Compendium Theologiae Moralis (2 dln. Lyon—Parijs 1850, 171866). Dit Compendium in aansluiting bij Busenbaum, St. Alphonsus en Gousset vond spoedig alg. verbreiding wegens de beknopte en heldere uiteenzetting der grondbeginselen. Critiek van Gallicaansche zijde bracht G. tot wijzigingen in de 5e en tot omwerking in de 16e uitgave. Talrijke bewerkingen verschenen, o.a. door Ballerini [Rome 1857; daarna werd deze Gury-Ballerini weer uitgegeven door Palmieri (Prato 121894); Sabetti (Turijn lfi1907)]; Dumas (Lyon 1874, 61890); Ferreres (Barcelona *1908); verkorte uitgave door SabettiBarret (New York 161902); Duitsche vert. door J.
G. Wesselack (Regensburg 1858). P. Heymeijer Martin Gusinde Pater van het Goddelijk Woord; ethnoloog, anthropoloog en ontdekkingsreiziger, * 29 Oct. 1886 te Breslau, 1916-1926 prof. aan de univ. te Santiago (Chili). In opdracht van de regeering van Chili ondernam hij ontdekkingstochten naar de Araucanen (1916), de Vuurlanders (1918-’29) en de Indianen van Arizona, Californië en Nieuw-Mexico (1928); in 1933-1935 (met P. Schebesta) naar de Pygmeeën van Centraal-Afrika. Andres Voorn. werken: Bibliogr. der Osterinsel (1922); Die Feuerland-Indianer: Ergebnisse meiner vier Forschungsreisen (I. Die Selknam, 1931); Medizin und Hygiene der Araukaner (1919); Die geheimen Mannerzeremonien der Feuerlander, in Leopoldina (1929).