Kanselier (1300’14) en zegelbewaarder (sinds 1307) van Frankrijk. Tusschen 1260 en ’70 te St. Felix-de-Caraman (dept.
Haute-Garonne), ♱ April 1313. Als bewonderaar van het Romeinsche recht en voorstander van het absolutisme der vorsten was hij een verderfelijk raadgever van Philips den Schoonen en een vijand van eiken pauselijken invloed. Toen paus Bonifatius VIII Philips dreigde te excommuniceeren, nam N. den paus daags tevoren (7 Sept. 1303) te Anagni gevangen.
Een groote rol speelde N. in het later wel ingeleide, maar nooitdoorgevoerde proces tegen dezen in hoofdzaak onschuldigen paus en in de opheffing van de Orde der Tempeliers. Wachters.Lit.: R. Hotzmann, W. v. N. (Freiburg 1898); L. Thomas, La vie privée de N. (Toulouse 1904).