Grootwinkelbedrijf - Grootwinkelbedrijf is de gebruikelijke naam voor de grootondememing, werkzaam in den détailhandel. In het algemeen treedt het g. op, daar waar de mogelijkheid tot massale behoeftenbevrediging gegeven is.
Vooreerst wordt een dgl. massale vraag naar goederen in het leven geroepen door de concentratie van de bevolking in de grootere steden. Op zichzelf is dit verschijnsel echter nog niet voldoende, om elken vorm van g. mogelijk te maken.
Binnen de stad concentreert de vraag zich opnieuw voor bepaalde artikelen. Voor de zgn. periodieke levensbehoeften (kleeding, huishoudelijke gebruiksvoorwerpen, cultuurbehoeften e.d.) is de consument geneigd tot prijs- en kwaliteitsvergelijking.
De vraag naar deze art. hoopt zich daarom op in het winkelcentrum van de stad, waar de consument zich a.h.w. een markt zoekt. In de laatste halve eeuw treedt bovendien bij de consumenten op een toenemende nivelleering en uniformiteit in levensgewoonten, welke individueele smaak en voorkeur op den achtergrond dringt en vraag doet ontstaan naar een massaproduct.
Al deze factoren leidden tot het ontstaan van het groot-distributiebedrijf (→ warenhuis, → eenheidsprijsbedrijf, → groot-confectiemagazijn), waardoor tegenover de massa-vraag massa-aanbod wordt gesteld.Naast deze vraagconcentratie door omstandigheden van buiten af, leidde ook doelbewuste vraagconcentratie tot het g. In de woonwijken, aan hoofdverkeersaders van een stad of in meerdere steden worden kleinbedrijven, filiaalwinkels gevestigd, die elk voor zich slechts een beperkten omzet hebben, maar te zamen vereenigd in één grootondememing toch massadistributie vormen. Zoowel bij de voorziening in periodieke behoeften (schoenen), als bij die in dagelijksche levensbehoeften (brood, kruidenierswaren enz.) treft men dezen vorm van g., het filiaalbedrijf, aan.
Het g. heeft ongetwijfeld nieuwe mogelijkheden voor den consument gebracht. De wisselwerking tusschen massa-afzet en massa-productie maakt aanbod tegen lager prijzen mogelijk en daardoor wordt aan minder koopkrachtige bevolkingskringen de mogelijkheid tot aanschaffing van tot dusverre buiten hun bereik gelegen art. mogelijk. Ook de rationeele bedrijfspolitiek, welke het g. bijzonder kenmerkt, heeft de distributie verbeterd. Daartegenover staat, dat het g. ernstig het gevaar van streven naar marktbeheersching inhoudt. Het groote kapitaal maakt door daaraan evenredige reclame een zekeren psychologischen druk op de koopers mogelijk, welke suggestie nog wordt versterkt, doordat ontoelaatbare concurrentiemethoden nogal eens worden toegepast. Een en ander leidt tot benadeeling en gedeeltelijke verdringing van den handeldrijvenden middenstand, die den voorsprong, welke het beschikken over groote kapitalen biedt, mist.
In vsch. landen (Oostenrijk, Zwitserland, Duitschland e.a.) zijn daarom wettelijke maatregelen getroffen, welke een overmatigen uitgroei van het g. tegengaan en bescherming bieden .aan het kleinbedrijf in den detailhandel. v. Hellenberg Hubar Grootzeil Onderste ra-zeil van den grooten mast van een zeilschip met drie of meer masten.