Gildas Sapiens - Heilige, oudste geschiedschrijver van Engeland; * ca. 504, ♱ 570. G. schreef ca.
547 zijn belangrijk werk: De excidio et conquestu Brittaniae (over den ondergang en verovering van Brittannië). Verder is alleen bekend, dat hij naar Rome reisde, op terugweg bij zijn landgenooten in Bretagne het klooster van Ruys stichtte en waarsch. tweemaal Ierland bezocht. Zijn werk verhaalt de geschiedenis van de verovering door de Romeinen tot zijn tijd. In het eerste deel treurt hij over den toestand van zijn land. Door het zedenbederf der bewoners (de Britten) kon het veroverd worden door Picten en Scoten. Erger was de overheersching der „door God en de menschen gehate Saksen”. In het tweede deel roept hij koningen, vorsten en priesters ter verantwoording wegens hun schuld aan den ondergang van het land. Zijn werk is zeer rijk aan bijbelteksten. G. schreef nog een Boeteboek, een verzameling uitspraken over theologische kwesties, een reisgebed in rhythmische verzen. De „Lorica”, een gebed op vers, waarin alle lichaamsdeelen in Gods bescherming worden aanbevolen, is volgens Schmitt echt, volgens Bardenhewer niet.
Uitg.: Migne, Patrol. Lat. (LXIX) ; Mon. Germ. Hist. Chronica min. (3). Lit.: Bardenhewer, Gesch. d. altkirchl. Lit. (V 1932); Schmitt, in: Lex. f.
Theol. u. Kirche (IV 1932).