Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-07-2019

Geopotentiaal

betekenis & definitie

Geopotentiaal - noemt men de potentiaal van de zwaartekracht der aarde. Dc geopotentiaal G in een punt is de arbeid, dien de massaeenheid levert, wanneer zij zich van dat punt naar een bepaald vlak met G = 0 beweegt.

Als nulvlak wordt het zeeoppervlak aangenomen. Is de versnelling der zwaartekracht g m/sec2, dan is in een punt, h meter boven het zeeniveau gelegen, G = hg groote statische eenheden. Gewoonlijk drukt men G uit in een lOx zoo groote eenheid; in die eenh. is dus G = 0,1 hg. Daar g ongeveer 10 m/sec2 is, is G ongeveer gelijk aan de hoogte boven het zeeniveau in m. In de meteorologie en oceanographie wordt de geopotentiaal vaak gebruikt ter vervanging van den afstand tot het zeeoppervlak; men zegt dan, dat die afstand gelijk is aan G dynamische meter. Daar aan de polen en aan den aequator g resp. 9,83 en 9,78 m/sec2 is, is een dyn. m daar resp. 0,983 en 0,978 m.

Lit.: V. Bjerkness, Dynamische Meteorologie und Hydrographie (Brunswijk 1912); ld., Géopotentiel (Oslo 1930).

Reesinck.

< >