Francesco Domenico Guerrazzi - Ital. politicus en schrijver, * 12 Aug. 1804 te Livomo, ✝ 23 Sept. 1873 te Cecina. Voorstander, met Mazzini, van de democratische Ital. eenmaking door revolutionnaire actie.
De beeldrijke, vaak gezwollen stijl van zijn werk getuigt van zijn strijdlustigen aard. La battaglia di Benevento (1827) is zijn beste roman; verder schreef hij, als balling op Elba, L’assedio di Firenze (1836) (pseudoniem: Anselmo Gualandi).
Bij de troonsbestijging van paus Pius IX verdubbelde zijn politiek ijveren in Toscane. Om zijn republikeinsch blad L’Inflessibile in 1848 opnieuw gekerkerd, werd hij vervolgens volksvertegenwoordiger, min. van Binnenl.
Zaken en dictator van Toscane. Bij den terugkeer van den groothertog veroordeeld tot dwangarbeid, werd zijn straf veranderd in ballingschap op Corsica, waar hij heviger romans schreef (Beatrice Cenci, Pasquale Paoli, L’Asino enz.).
In 1857 vluchtte hij en vestigde zich te Genua. In het koninkrijk Italië werd hij Kamerlid en voerde er heftigen strijd tegen Cavour en de gematigden.
In 1870 niet herkozen, trok hij zich uit de politiek terug.G. slaat niet altijd den hoogdravenden, Byroniaanschen toon aan: La Serpecina betoogt de minderwaardigheid van den mensch op het dier; het autobiogr. II Buco nel muro behandelt met humor dagelijksch klein gebeuren. G. werd verschillend beoordeeld: zijn karakter, zijn energieke wil, zijn vaderlandsliefde, zijn werkzaam leven, zijn gaven als stylist en redenaar, zijn niet te betwijfelen, maar een heftig op\ liegend temperament en onbeperkte heerschzucht vertroebelen zijn kunst, die hij maakte tot een wapen tegen alle dwingelandij.
Uitg. : Memorie (1848); Scritti politici (1862); Lettere (1880). Bloemlezing d. R. Guastalla (Florence 1904).
Lit.: F. Bosio, G. (Livorno); C. Fenini, F. D. G. (Milaan 1874); R. Guastalla, F.
D. G. (I 18041835. Rocca S. Casciano 1903); A. Mangini, F. D.
G. (Livorno 1904); A. Toscano, F. D. G. (Catania 1909); Busolli, F. D. G. (Rome 1912); P.
Miniati, F. D. G. (Rome 1927). Ulrix