(Fransch: Alsace-Lorraine) zijn de beide gewesten Elzas en Lotharingen, die van 1871 tot 1919 bij Duitschland behoorden en nu weer de drie Fransche departementen Moselle, Bas-Rhin en Haut-Rhin vormen; opp. 14 500 km2, 2 millioen inwoners. Bij den vrede van Frankfort in 1871 werd dit gebied aan Duitschland afgestaan; ook Franschen behoorden er toe, zoodat er een geest van verzet heerschte tegen het Pruisische drilsysteem, invoering van den dienstplicht enz.
Velen weken uit over de grens; in den Rijksdag kwamen vele Katholieke tegenstanders van Pruisen te zitten. Een middengroep kwam op voor zelfbestuur en in 1879 kwam er een eigen landsregeering.
De welvaart nam toe, maar de geest van verzet bleef, waartegen de stadhouders soms zeer streng optraden. Langzaam aan minderde de vijandelijke stemming, vooral toen in 1911 het zelfbestuur werd uitgebreid; slechts een kleine groep bleef zeer Franschgezind.
Na den vrede van Versailles werden de Franschen bijna overal als bevrijders begroet, maar het verlangen naar afzonderlijk bestuur bleef ook binnen het Fransche régime bestaan. ➝ Autonomisten in Elzas-Lotharingen; ➝ Elzas; ➝ Lotharingen.Lit.: Lorenz en Scherer, Geschichte des E. (1886); Eccard, l’Alsace sous la domination allemande ((1918);
K. Stählin, Gesch. E.’s (1920); P. Wentzke, Rheinkampf (1925); H. Stegemann, Der Kampf um den Rhein (1924); P. Vidal de la Blache, La France de l’Est (1920); Jahrb. für Gesch. enz. E.’s (34 dln. 1885— 1918); Els.-Loth. Jahrb. (Univ. Frankfurt a.M. 1922 vlg.); Jahrb. der Els.-Loth. Wiss. Gesellsch. (Straatsburg 1928 vlg.). Zie ook lit. onder ➝ Elzas en ➝ Lotharingen.