(antieke geogr.), oude stad in Attica, 22 km ten N.W. van Athene, tegenover het eiland Salamis; eertijds een door de Eleusinische mysteriën beroemd religieus centrum en een pan-Helleensche bedevaartplaats. Oorspronkelijk zelfstandig, werd E. in den loop der 7e eeuw v.
Chr. door Athene ingelijfd, doch behield de meeste zijner oeroude voorrechten. Aeschylus is in E. geboren.
E. en de mysteriën beleefden een hoogen bloei, vooral ten tijde Van het Romeinsch keizerrijk. In 395 werd de stad door Alaric verwoest en de mysteriën opgeheven onder Theodosius.Het tegenwoordige Levsina, een dorp met ca. 4 500 inwoners, meest Albaneezen, heeft fabrieken voor katoenolie, cement en zeep. V. Pottelbergh Ruïnen van het Oude Grieksche E. bevinden zich bij het tegenwoordige dorp Levsina (Grieksche opgravingen 1882—’90). De toegang tot de heilige ruimte wordt gevormd door twee poortgebouwen, zgn. propylaeën: de groote propylaeën liggen in den buitensten steunmuur van het tcmpelterras en zijn gebouwd naar het voorbeeld van de beroemde propylaeën van den Acropolis te Athene. Rechts en links van deze propylaeën liggen twee eenpoortige triomf- of eerebogen. Op eenigen afstand, in schuine richting op de buitenpropylaeën, bevinden zich in een meer binnenwaarts gelegen terrasmuur de kleine propylaeën van Ap. Cl.
Pulcher; beide zijn in Romeinschen tijd gebouwd, eind 2e eeuw na Chr. Een zgn. „heilige weg” voert dan verder naar het Telesterion, de vergaderruimte of tempel, zoo men wil, voor degenen, die de myste riën vierden. Reeds Peisistratus bouwde hier een Telesterion, dat na de verwoesting in den oorlog met de Perzen omstreeks het midden van de 5e eeuw v. Chr. grooter herbouwd werd door Ictinus; in de 4e eeuw v. Chr. heeft Philon het bouwwerk met een groote voorhal voorzien. Het Telesterion is vierkantig en ligt deels in den uitgehouwen rotswand; aan drie zijden bevinden zich telkens twee toegangen, waardoor men langs verschillende treden afdaalt naar den lager in den rotsgrond gelegen bodem.
Het dak werd gedragen door zeven rijen van zes zuilen. W. Vermeulen