Riviereilanden kunnen ontstaan door ophooging en opslibbing van zandbanken in een rivier, of wel het zijn harde rotsklippen in de bedding, welke door de riviererosie gespaard wrerden. Andere eilanden zijn door nieuw gevormde rivierarmen uit een samenhangende aanslibbingsvlakte, bijv. een delta uitgesneden.
Continentale e. Behalve gen.kleinere groep eil. wordt een groote menigte eilanden aangetroffen in de oceanen en aan den rand der continenten, waarvan er eenige slechts door hun iets kleinere oppervlakte van een continent verschillen, bijv. Groenland. Het grootste deel der vastelanden is door een ondiepen gordel (schelf of plat) omgeven en daarop verheffen zich talrijke eilanden, die morphologisch voor een groot deel als deelen van het aangrenzende vasteland beschouwd kunnen worden, en die eerst in geologisch recenten tijd, door abrasie of door overstrooming van het plat, van het continent gescheiden werden, bijvoorbeeld de Britsche eilanden, de eilanden op het Soenda-plat in het Westen van den NederlandschIndischen Archipel, enz. Verder moet men tot deze continentale eilanden nog rekenen: vulkanische eilanden en koraaleilanden op het plat en eveneens de barrièreriffen (→ Koraalvorming); verder strandwal- of waddeneilanden, door verbrokkeling van den strandwal gevormd of wel deelen van den strandwal tusschen oorspronkelijke riviermonden gelegen, bijv. de Waddeneilanden.
Resteilanden zijn eilanden, opgebouwd uit gesteenten, zooals de vastelanden, bijv., Madagascar ofwel gevormd door een sokkel van dergelijke gesteenten met een bovenbouw van vulkanische massa’s (Carolinen, Marianen, Fidzji-eil.). Deze resteilanden worden veelal beschouwd als resten van vroegere, nu verzonken landbruggen of (volgons de theorie van A. Wegener) als bij de horizontale verplaatsing der continenten achtergebleven losgeraakte stukken van een vroeger samenhangend continent (bijvoorbeeld Groenland bij de Westwaartsche beweging van Amerika).
Oceanische eilanden zijn eilanden, die nooit tot een vasteland behoord hebben, maar in den oceaan zelf ontstaan zijn, hetzij door aardkorstbewegingen, bijv. ten gevolge van oprijzing van anticlinale plooiingsassen (Molukken, Antillen), hetzij als koraaleilanden (→ Koraalvorming), hetzij als vulkanische eilanden, dus op den zeebodem opgebouwde vulkanen, die boven den zeespiegel uitrijzen.
L i t.: G. A. F. Molengraaff, Hoe ontstaan eilanden ?
Hol.
Voor Eigendomsrecht van eilanden, Eigendom (sub I A).