(Lat.; Gr. koimèsis = slaap of sluimering). Deze benaming wordt sinds de 5e eeuw gebruikt voor den dood van Maria.
Men heeft zeker sinds dien tijd algemeen geloofd, dat Maria’s lichaam wel in het graf heeft gerust, maar weldra met de ziel werd hereenigd en in den hemel werd opgenomen (Maria-Tenhemel-opneming). Wanneer Maria stierf, is niet vast te stellen.
Dat zij in Jerusalem stierf, wordt zoo goed als algemeen aangenomen. De afwijkende meening van Niessen e.a., dat zij zou gestorven en begraven zijn in Ephese, berust op verleerden uitleg van een tekst uit de acten van het Concilie van Ephese (431). → Panagia Kapuli.
Het staat voldoende vast, dat het graf zich bevindt in de Dormitio-kerk op den berg Sion. Keizer Wilhelm II had den grond van den sultan gekocht.
Hij stelde dien ter beschikking van den Deutschen Verein vom hl. Lande, die er in het Z.W. een klooster bouwde, dat in 1906 door Benedictijnen werd betrokken en in 1926 tot abdij werd verheven.
In het N.O. bouwde men een ronde Romaansche kerk en midden onder den koepel is de plek, waar, naar alle waarschijnlijkheid, Maria begraven werd.In de beeldende kunsten heeft men achtereenvolgens verschillende momenten gekozen. Eerst stelde men de laatste oogenblikken voor: Maria op het sterfbed wordt bediend door Petrus, in tegenwoordigheid van de andere Apostelen, die gekleed zijn in liturgische gewaden uit den tijd van den kunstenaar. Het sterven zelf verbeeldde men aldus: Maria’s lichaam ligt op het sterfbed, waaromheen de Apostelen knielen, Christus of Engelen voeren haar ziel in de gedaante van een miniatuurmensch omhoog. In de latere middeleeuwen combineerde men hiermee de kroning in den hemel. Meestal schilderde men dan beneden: de sterfscène, en boven: Maria in den hemel, gekroond met Christus, al of niet met de afbeelding van God den Vader en den H. Geest erbij.
In Renaissance en Barok treden de eerste momenten terug en schildert men de hemelvaart en kroning. De eigenlijke d. werd dus vooral in de middeleeuwen uitgebeeld, maar kwam later niet veel meer voor. De eerste phase vindt men in de kathedralen van Chartres, Parijs, Laon; de combinatie met kroning bij Fra Angelico, Filippo Lippi e.a.; de ten-hemel-opneming bij Titiaan, Rubens enz.
L i t.: Sinding, Maria Tod u. Himmelfahrt (1903); Rothes, Die Madonna (1909). Franses.