Feesten ter eere van → Dionysus, inzonderheid in het oude Athene gevierd. Er waren
1° de kleine of landelijke D. in de maand Poseidon (= Dec.—Jan.) gehouden bij den wijnoogst;
2° de Lenaia, het wijnpersfeest, in de maand Gamelion (= Jan.—Febr.);
3° de Anthesteriën, het feest van den nieuwen wijn, in de maand Anthesterion (= Febr.— Maart);
4° de groote of stedelijke D. in de maand Elaphèbolion (= Maart—April) ter eere van Dionysus Eleutherius en door talrijke vreemdelingen bijgewoond. Alsdan werd het oude houten beeld van den god in een grootschen optocht overgebracht van het Lenaion naar een kleine kapel, gelegen op den weg naar de Academie. Bij de Lenaia en de groote D. werden tevens tragische en comische wedstrijden gehouden. V. Pottelbergh
Dionysische kunstenaars De leden eener half-religieuze vereeniging, gesticht te Athene in de 5e eeuw v. Chr. tot vorming van beroepstooneelspelers en tot verdediging hunner stoffelijke belangen. Daar zij als tooneelspelers een zekeren eerediénst, nl. dien van Dionysus, bezorgden, vormden zij een „heiligen” stand, die dan ook zekere voorrechten genoot. Dankzij de rassche verspreiding der tooneelkunst trof men spoedig ook in vele andere steden van Griekenland, Grieksch Klein-Azië en Egypte dergelijke vereenigingen aan. Reeds in de 3e eeuw v. Chr. kwamen collectieve groepeeringen van locale vereenigingen tot stand, bijv. die van den Isthmus, waarbij de D. k. van Thebe, Chalcis, Opus, Argos en Thespiae aangesloten waren.
Verder waren D. k. verbonden aan het hoftooneel der Attaliden van Pergamum. Rond het midden der 2e eeuw v. Chr. kwamen D. k. naar Rome vertoon ingen houden en genoten daar immer bescherming en vereering vanwege de leidende persoonlijkheden. Nog onder Constantinus wordt een „synodos” van D. k. vermeld. V. Pottelbergh Dionysius I De oudere, tyran van Syracuse; * ca. 432 v. Chr.
In den oorlog tegen de Carthagers, die Westelijk Sicilië bewoonden, werkte hij zich op van gewoon officier tot opperbevelhebber en trad op als alleenheerscher na de verovering van Agrigentum (406—405 v. Chr.). Na langdurigen strijd om de Carthagers uit Sicilië te verdrijven, versloeg hij dezen een eerste maal met behulp van Spartaansche en Corinthische hulptroepen, waarna hij zich ook veelvuldig inliet met de aangelegenheden van het Grieksche moederland en Zuid-Italië. Tijdens den derden oorlog, dien hij te voeren had tegen de Carthagers, stierf hij in den winter van 368—367 v. Chr. Plato, die gehoopt had D. tot een idealen heerscher te kunnen maken, werd diep teleurgesteld. V.
Pottelbergh Dionysius II Zoon van den voorgaande, volgde zijn vader op als tyran van Syracuse in 367 v. Chr. Losbandig, laks, onbetrouwbaar, verloor hij weldra de algemeene sympathie, poogde zijn macht staande te houden door geweld en bloed, doch werd ten slotte in 344 verdreven door Timoleon van Corinthe, dien de bevolking tegen den tyran had ter hulp geroepen. Na 344 leefde D. nog jaren lang als banneling in Corinthe. Ook in Dionysius II werd Plato zwaar teleurgesteld. Zie → Dio (van Syracuse). V.
Pottelbergh Dionysius van Argos Grieksch beeldhouwer en bronsgieter uit de eerste helft der 5e eeuw v. Chr.