Darius - naam van drie Perzische koningen uit het geslacht der Achemenieden.
Darius l of D. de Groote zoon van Hystaspes, kon na den dood van Cambyses II in 522 v. Chr. den troon van Perzië eerst bestijgen, nadat de indringer Gaumata (➝ Bardija;
➝ Pseudo-Smerdis) uit den weg was geruimd. Van zijn talrijke krijgsoperaties vóór de reorganisatie van het rijk vertelt hij in zijn inschriften te ➝ Behistoen, waar hij ook zelf staat afgebeeld. Voor de administratie verdeelde hij zijn onmetelijk rijk in satrapieën. Een met de medewerking der Grieksche steden van Klein-Azië ondernomen tocht tegen de Scythen (ca. 512) bereikte zijn hoofddoel niet. In 499 begon de opstand der Ioniërs, die onder leiding van Milete en met eenige hulp van Athene zelfs Sardes verwoestten. Doch D. bracht den verbonden Grieken op zee een groote nederlaag toe en veroverde Milete (494).
De tot bestraffing van Athene uitgezonden. Perzische troepen echter werden in den beroemden slag van Marathon bloedig verslagen (490). Darius stierf, alvorens hij wraak kon nemen (485). Hij is een der grootste figuren der Oostersche geschiedenis. Zijn opvolger was Xerxes.
Darius II bijgenaamd N o t h u s (Bastaard), was de zoon van Artaxerxes I en een concubine. Hij kwam in 424 v. Chr. op onwettige wijze aan de regeering, tijdens welke hij met tallooze opstanden te kampen had. Hij stierf in 404 en werd opgevolgd door Artaxerxes Mnemon.
Darius III naar zijn vroegeren naam Codomannus bijgenaamd, wiens afstamming onzeker is, werd door Bagoas, den eunuch, in 336 v. Chr. op den troon geholpen. Hij ontdeed zich daarna van Bagoas door hem te vergiftigen. Alexander de Groote versloeg hem achtereenvolgens bij Issus (333) en bij Gaugamela (331, „slag van Arbela”), waarna hij zich van het heele Perzische rijk meester maakte. Darius werd tijdens de achtervolging door Alexander door zijn satrapen gedood (330). Hij was de laatste heerscher uit het geslacht der Achemenieden.
L i t.: J. V. Prasek, Dareios I (Der alte Oriënt 14, 4, Leipzig 1914).
Simons.