Dampier - William, Engelsch zeeroover en avonturier; * 1652, ✝ 1715. Boerenzoon, die vroeg zijn ouders verloor, eerst een betrekking kreeg op een plantage in West-Indië, maar in 1679 zeeroover werd langs de kusten van Amerika, overstak naar de Filippijnen, Sumatra, Voor-Indië, en in 1691 in Engeland terugkeerde.
Hij maakte zich beroemd door in 1697 een reisbeschrijving uit te geven, Voyage round the World, zoodat de gewezen zeeroover in opdracht van de regeering een ontdekkingstocht kon doen naar Australië in 1699 en 1700, en een jaar later gedurende den Spaanschen Successie-oorlog twee gewapende kaperschepen ter beschikking kreeg om in de Zuidzee de Spanjaarden afbreuk te doen. Daar hij vaak dronken was en onstuimig, had hij veel moeilijkheden met zijn bemanning; in 1704 zette hij zijn onderbevelhebber Alexander Selkirk te Juan Fernandez, een eenzaam eiland, aan wal. Zelf raakte hij in gevangenschap van de Hollanders en kon pas in 1707 naar Engeland terugkeeren. Hij kreeg geen bevelhebberschap meer, doch ging in 1708 weer als loods mee op een kaperschip van Woodes Rogers, dat Selkirk bevrijdde en in 1711 met rijken buit naar Engeland terugkeerde. Enkele jaren later stierf hij te Londen. Zijn reisbeschrijving is de bron van inspiratie geweest voor Defoe’s Robinson Crusoe (1719) en vormt een belangrijke schakel in de ontwikkeling van den roman.
Lit.: Monogr. v. W. Clark Russell (1889); G. Atkinson, The extraordinary Voyage in French Literature (2 dln. 1920—’22); P. Dottin, Daniël de Foe et ses Romans (1924); A. W. Secord, Studies in the Narrative Method of Defoe (1924); G. Atkinson, Les Relations de Voyages du 17e s. et l’Evolution des Idées(1925).
Pompen.