Cleve - van, naam van schildersfamilie te Antwerpen. Stamvader is Willem van Cleve die in 1518 meester werd in Antwerpen. Zijn oudste zoon, tevens de belangrijkste der fam. was Joos bijgenaamd „de sotte Cleef” [niet te verwarren met Joost van der Beke van Cleef (➝Beke, Joost van der)], ca. 1525. In zijn korte schilderscarrière (hij werd in 1554 krankzinnig) heeft hij prachtige portretten geschapen, die de werken van Holbein en Moro evenaren. Zijn zelfportret in Windsor-castle en dat van een jongeling in het Kaiser Friedrich Mus. te Berlijn zijn wel de schoonste. Typeerend bij al zijn beeltenissen zijn de onrustig gesticuleerende handen.
Een broer is Hendrick, * 1625, † 1589, die naam had als landschapschilder. Hij werkte veel samen met Frans Floris. Schilderijen zijn van hem niet bekend, wel gravures.
Een tweede broer is Marten, * 1527, † 1581, leerl. van Fr. Floris, maar vooral beïnvloed door Pieter Brueghel, wiens boerenschilderingen hij op grove wijze nabootste; meer dan zwakke weerklanken van Brueghel’s werk zijn het dan ook niet.
Een derde broer was ten slotte Willem Jr., * 1530, † 1563, die volgens v. Mander vnl. schilderijen met groote figuren gemaakt heeft; men kent thans geen werken meer van hem.
Als zoon van den genoemden Hendrick komt nog in aanmerking Hendrick Jr., als schilder vermeld te Gent tusschen 1598 en 1646, en als zoon van Marten de jong gestorven Joris, die op het eind der 16e eeuw is na te wijzen.
Lit.: G. Hulin de Loo, Conjecture touchant le „Sotte Cleef” (Gent 1903); W. Cohen, in Zentralblatt f. Kunstwiss. Literatur (I 1909); Bastelaer en v. Loo, P. Brueghel l’ancien et son temps (Brussel 1906). Schretlen.